'We hebben van een eerste levensbehoefte een casino gemaak': Thomas Bollen over de prijs van ons geldstelsel

Box 3: belasting op lucht

De vermogensbelasting in Box 3 blijft de gemoederen bezighouden. Volgens Marianne Zwagerman is het "pure diefstal" dat spaarders belasting betalen over een rendement van bijna 8 procent, terwijl de meesten dat nooit halen. Ook luisteraar Paul Li, die de petitie Stop de aanval op ons spaargeld begon, verzet zich fel.

"Het heffingsvrije vermogen gaat omlaag van 57.000 naar 51.000 euro, terwijl de inflatie hoog is", zegt Li. "Daardoor wordt feitelijk boodschappengeld belast. Vooral jongeren die sparen voor een huis worden zo verder op achterstand gezet." Volgens onderzoeksjournalist Thomas Bollen zit daar de kern van het probleem: "Het is een niet-gerichte maatregel. Juist mensen met een klein beetje vermogen gaan meer betalen. Dat voelt oneerlijk en tast het vertrouwen in de overheid aan."

Banken als machines

In zijn boek legt Bollen uit dat banken zelf geld creëren. Niet door spaargeld door te lenen, maar door simpelweg nieuw geld te maken zodra er een lening of hypotheek wordt verstrekt. “Als je een hypotheek van drie ton afsluit, tikt de bank een paar cijfers in en dat geld is er”. Bollen zegt dat dit systeem huizenprijzen kunstmatig opdrijft. "We hebben van een eerste levensbehoefte een casino gemaakt", waarschuwt hij. "Die aanpak drijft de prijzen op. Banken nemen te veel risico, maar worden toch gered met publiek geld. De belastingbetaler is uiteindelijk degene die betaalt."

De digitale euro: oplossing of gevaar?

Een alternatief ziet Bollen in de digitale euro, "de digitale variant van contant geld”. Daarmee zouden mensen elkaar rechtstreeks kunnen betalen, zonder tussenkomst van commerciële banken. Toch ziet Bollen dat veel mensen huiverig zijn. Ze vrezen dat de overheid met de digitale euro meer controle krijgt over hun uitgaven. Volgens hem is die angst niet terecht. “Banken weten nu al alles van je, en delen die gegevens wanneer de overheid daarom vraagt", zegt hij.

“Als de digitale euro goed wordt ingericht, kan die juist méér privacy bieden dan het huidige systeem.” Volgens Bollen is het duidelijk dat er iets moet veranderen. "Geld is een ontwerp. Het is geen vaststaand gegeven. We kunnen nieuwe afspraken maken die eerlijker zijn en voorkomen dat banken opnieuw het casino runnen."