We verliezen grip op asiel: 'Het huidige systeem is in een diepe crisis'

Nog nooit eerder vertoond experiment

Hofhuis ziet als historicus dat migratie van alle tijden is, maar de toename van het aantal migranten dat in Nederland aankomt baart hem zorgen. "De manier waarop we nu met migratie en culturele diversiteit omgaan is een nog nooit vertoond experiment", stelt Hofhuis. Het gebrek aan grip op migratie komt volgens hem grotendeels doordat Nederland gebonden is aan internationale afspraken: "Ik denk dat het heel problematisch is dat nationale staten en lokale gemeenschappen bijna niets meer kunnen bepalen."

Het huidige migratiebeleid is volgens Hofhuis te veel vastgetimmerd door politici en te afhankelijk van rechterlijke uitspraken: "Die internationale verdragen worden vaak nog ruimer geïnterpreteerd door rechters, en dat maakt het ontzettend moeilijk om immigratie te reguleren." Landen moeten bepaalde sociale voorzieningen garanderen: "Deze voorzieningen zijn weer afhankelijk van de interpretaties van rechters, waardoor uitzettingen onmogelijk worden." De eerste stap om weer grip te krijgen op migratie is volgens Hofhuis de mogelijkheid om meer zelf te regelen, zoals het stilleggen van migratiestromen die voor veel spanningen zorgen.

Academische (on)vrijheid

Daarnaast ziet Hofhuis nog een ander probleem: de academische wereld heeft een optimistisch-ideologische houding ten aanzien van migratie. Hierdoor vallen kritische onderzoekers, zoals hijzelf, buiten de toon. "De migratiewetenschappen zijn eenzijdig en dat houdt elkaar ook in stand. En als je daarvan afwijkt, dan krijg je dus wel meteen met van alles te maken, waardoor je ook gaat snappen dat er heel weinig mensen afwijken." Hofhuis merkte dat aan de reacties op zijn werk: "Je wordt heel snel in een soort hele foute hoek geplaatst, zoals door deze voormalige hoofddocent in Tilburg die zei dat met mij praten net zo zinvol is als met Joseph Goebbels."

Kritisch zijn tegenover de status quo kan voor wetenschappers lastig zijn, legt Hofhuis uit: "Je wordt steeds meer internationaal beoordeeld, je hebt visitatiecommissies en je moet internationaal publiceren. Dus het is een hele brede stroming die sterk positief naar migratie kijkt." Tegen de stroom ingaan kan grote gevolgen hebben, omdat Hofhuis’ onderzoek grotendeels afhankelijk is van subsidies: "En ik weet van mensen die er op een vergelijkbare manier naar kijken, dat zij denken: 'Ja, ik hou toch maar mijn mond', want je maakt je zorgen over subsidies."

Mensensmokkel & hindernisbaan

"De cruciale fout van het Europese beleid is dat de mensen waar het asielvraagstuk over gaat, de mensen zijn die de Europese grenzen halen", legt Hofhuis uit. Hij heeft veel kritiek op het EU-migratiepact: "Ik zou zelf zeggen dat dit pact ons nog dieper in de problemen gaat brengen. Deze aanpak zorgt ervoor dat asielmigranten of asielzoekers naar onze grenzen proberen te komen." Volgens Hofhuis leidt deze aanpak tot twee dingen: veel doden en mensensmokkel.

"Europese politici willen natuurlijk voorkomen dat er te veel asielzoekers onze grenzen bereiken, dus ze leggen een soort hindernisbaan aan om het moeilijk te maken", stelt Hofhuis. "In die hindernisbaan zijn al tienduizenden mensen doodgegaan. Daarom moeten we het honderd procent loskoppelen van wie onze grenzen haalt." Hofhuis pleit voor een migratiebeleid zoals in Canada en Australië: "Op het moment dat je mensen niet beloont voor het halen van je grenzen, wat die landen niet doen, dan stopt die migratie."