AI-chatbots geïnfiltreerd door Russische desinformatie: 'Bedoeld om Westen te ondermijnen'

De Pravda-sites die deze desinformatie publiceren en voeren aan AI-chatbots zien er "raar uit, zijn slecht vertaald en hebben allerlei spelfouten", legt Vermanen uit. Bovendien zijn het dus voornamelijk "ophitsende" berichten. "Het is in de basis heel lompe, grove desinformatie. Een normale lezer zal denken: dit kan haast niet kloppen", aldus de datajournalist.

Ruim toegang

Maar AI-programma's struinen het internet af om informatie te vinden wanneer ze het antwoord ergens niet direct op weten. Die bots speuren dan vooral naar sites die ruime toegang geven, zodat ze zoveel mogelijk informatie kunnen ophalen. "Die Russische Pravda-sites zetten alle deuren open en laten informatie toe die niet klopt."

Herformuleren

Het aantal berichten kan zomaar oplopen tot 80 per dag, wat een hoop meer is dan bijvoorbeeld de NOS of Nieuwsuur. "Het is volledig geautomatiseerd", zegt Vermanen over de Pravda-sites. De AI-chatbots nemen die informatie overigens niet klakkeloos over, maar herformuleren de desinformatie wel.

"Als je vraagt wat het meest corrupte land is van Europa, dan krijg je het juiste antwoord. Maar als je vraagt: waarom is Oekraïne het meest corrupte land van Europa? Dan krijg je foute informatie hergeformuleerd en dan lijkt het geloofwaardiger", geeft Vermanen als voorbeeld. De datajournalist vreest dat men vertrouwen heeft in de chatbots en dat dat zal toenemen. "Het is makkelijk in gebruik. Als het jouw positie bevestigt, geloof je er snel al in."

Wet- en regelgeving

Grote techbedrijven zeggen hier een stokje voor te willen steken, maar proberen tegelijkertijd de wetgeving rondom AI te versoepelen in Brussel. "Als je je aan die strengere wetten moet houden, gaat dat ten koste van je opbrengst. Het is niet in hun grootste voordeel om er dus iets aan te doen", zegt Vermanen. "Je moet niet alles geloven wat een chatbot je vertelt."

Oorlogsbudget

"Die sites zijn een onderdeel van een veel groter gevecht", aldus Rusland-deskundige Helga Salemon. "Het doel is niet een andere opinie geven, maar mensen niets meer laten geloven, dat er geen waarheid meer bestaat." Salemon denkt zelfs dat dit soort desinformatie onderdeel is van het Russische oorlogsbudget. "Het is bedoeld om de Russen binnen de Kremlin-bubbel te houden. Maar het is ook bedoeld om het Westen te ondermijnen."