Vrouwelijke topsporters lopen er voortdurend tegenaan: 'Man is nog steeds de norm'

Kamiel Maase leidt een langlopend NOC*NSF-project dat onderzoekt hoe vrouwelijke sporters beter ondersteund kunnen worden in hun topsportcarrière. "We kijken in de volle breedte wat we meer dan voorheen kunnen doen om vrouwen te helpen bij het leveren van hun optimale prestaties", zegt Maase. Wat daarbij opvalt, is hoe weinig kennis er soms is, óók bij de sporters zelf, over zaken als de menstruatiecyclus.

'Geen rocket sience'

Tijdens internationale congressen ziet Maase hoe de mate van emancipatie in een land sterk effect heeft in de aandacht voor vrouwspecifieke sportzaken. In Nederland is er inmiddels meer openheid, maar praktische problemen blijven. "Denk aan zadelpijn bij wielrennen. Vrouwen zijn anders gebouwd, maar komen in trainingsruimtes nog steeds mannenzadels tegen. Dan bieden wij andere zadels aan. Geen rocket science, maar zo help je sporters wel."

'Alles heeft invloed'

Koster, trainer en voormalig international van de Oranje Leeuwinnen, herkent de uitdagingen. "Alles heeft invloed op je prestatie. Toen ik topsport bedreef, was ik me niet echt bewust van mijn cyclus. Dat kwam pas toen ik zwanger wilde worden en patronen in mijn lichaam ging herkennen. En dan besef je dat dit al die jaren al meespeelt."

Voor Koster bracht de menstruatie soms kracht, maar ook zorgen. "Ik voelde me vaak sterk als ik menstrueerde, maar was ook bang dat ik zou doorlekken. Zeker als je in witte broekjes speelt. Dan ben je daar toch mee bezig en dat helpt je prestatie niet."

Koster wijst erop dat niet alleen de cyclus maar het hele lichaam van de vrouw vraagt om maatwerk, van schoenen tot sportbeha’s. "Bij Ajax hebben we met andere eliteclubs onderzoek gedaan naar schoenen. De meeste vrouwen dragen nog steeds mannenschoenen, terwijl de bouw van de voet anders is. Eigenlijk is alles anders ten opzichte van het mannenlichaam. Als topsporter wil je op je best kunnen presteren en daar heb je dan ook de juiste middelen bij nodig."

'Vraag gewoon'

Wetenschappelijke antwoorden zijn er nog maar weinig, legt Maase uit. "Elke vrouw is anders en zelfs binnen één vrouw verschilt de cyclus van maand tot maand. Coaches willen graag precies weten 'wat moet ik doen op welke dag en hoe?' Maar zo werkt het niet. De beste aanpak is om vóór de training gewoon te vragen: hoe voel je je vandaag?"

Een monitoringssysteem helpt sporters patronen bij zichzelf te herkennen. En ook op kledinggebied wordt er steeds beter geluisterd. "We hebben lang met een kledingpartner moeten praten om een goede sportbeha voor het vrouwenteam te maken", zegt Maase. "Een goede sportbeha zou je ook kunnen kopen, maar het signaal is belangrijk. We moeten dit normaal gaan vinden."

Man als norm

"Als je niets doet, sta je stil", zegt Koster. "Aanpassing op het vrouwenlichaam is pure noodzaak. Je ziet dat bonden, clubs, maar ook sponsors zoals Adidas of Nike steeds meer verantwoordelijkheid nemen en dat vrouwen steeds meer ruimte in de maatschappij nemen én krijgen. Maar het is dan ook belangrijk dat niet alleen die man over sportkleding bepaalt aan een directietafel."

Koster ziet de norm langzaam verschuiven, maar ziet ook dat er nog een boel te winnen valt. "De man is nog steeds de norm en daarmee wordt die andere 50 procent soms vergeten."

Het EK-vrouwenvoetbal gaat vanavond van start, een voorspelling laat Koster voor nu uit.