'Oh, het is zeker die periode van de maand': wordt op werkvloer te lacherig gedaan over menstruatie?

Uit onderzoek van CBS en TNO blijkt dat vrouwelijke werknemers hormoongerelateerde klachten vaker verbergen op werk dan andere gezondheidsklachten. Het taboe moet er vanaf, zegt Smit. "Eén op de drie vrouwen ervaart klachten door menstruatie. Daarvan is één op de tien een medische aandoening. Dat betekent dat een grote groep vrouwen veel klachten ervaart die niet medisch zijn en gewoon naar hun werk gaat."

Het is belangrijk dat daar meer aandacht voor is, zegt Smit. Zo kent ze verhalen van vrouwen die krom liggen van de pijn of zelfs flauwvallen. "Dan komt er erkenning. Maar dan kan je ook op zoek naar maatwerkafspraken: wat kan deze vrouw helpen in het dagelijkse werk?"

Waarom praten vrouwen er dan niet over? Volgens Smit geven vrouwen aan dat ze bang zijn dat ze niet meer serieus worden genomen of dat hun carrièrekansen misschien ontnomen worden. "Ook is het natuurlijk lang geweest dat er lacherig over werd gedaan en dat je stiekem met je menstruatieproducten naar de wc moest lopen."

Er wordt al veel opener over gesproken door een nieuwe generatie, zegt Smit: "Maar nog niet met leidinggevenden en wij pleiten ervoor dat dat gesprek op gang komt."

Ruimte voor vrouwen met klachten

Toch is vakbond FNV niet voor het invoeren van menstruatieverlof, zoals bijvoorbeeld Spanje heeft gedaan. "Menstruatieverlof is heel generiek en zou dan voor elke vrouw gelden. Terwijl elke vrouw het anders ervaart. De één heeft meer klachten dan de ander. Het gaat erom dat we ruimte creëren voor vrouwen die er last van hebben."

Ze wijst erop dat de situatie met Spanje anders is: "Bij ons kan je je gewoon ziek melden als je niet kan werken, dat is daar anders. Daarnaast wordt het in Spanje eigenlijk weinig opgenomen, omdat er nog zo’n groot taboe op zit. Vrouwen voelen niet de ruimte om het verlof überhaupt op te nemen."

De vakbond ziet meer heil in maatwerkafspraken: "Als jij bijvoorbeeld behoefte hebt aan thuiswerken, of als conductrice andere kleding te dragen als je last hebt van opvliegers, ben je vaak meer geholpen dan met een generiek verlof." Ook zet de vakbond zich er voor in om menstruatieproducten standaard beschikbaar te hebben op het toilet.

Persoonlijk contact

Ook Erik Ziengs, voorzitter van Ondernemend Nederland, is geen voorstander van menstruatieverlof. In zijn ledenbestand bevinden zich veel kleine bedrijven: "Zo’n gesprek tussen werkgever en werknemer komt snel tot stand en dan is het vaak ook snel mogelijk om maatwerkafspraken te maken. Er is veel persoonlijk contact. De werkgever wil ook dat het goed gaat met de werknemer."

Op de vraag of het geen vast onderdeel van een P&O-gesprek zou kunnen zijn, zegt hij: "Dat zou je kunnen overwegen. In een dergelijk gesprek ligt ook een verantwoordelijkheid voor medewerkers om te vertellen waar ze het over willen hebben. Het is ook maar de vraag of degene om wie het gaat, dan ook zo open is om daar in ieder geval over te praten."

Mannelijke leidinggevenden

Een werkgever kan ook een meer open vraag stellen tijdens een P&O-gesprek, reageert vakbondsvrouw Smit. "Zoals: 'Zijn er nog dingen die jou op dit moment beperken in je werk?' Dan creëer je ruimte om het bespreekbaar te maken. En dat is in kleine bedrijven niet altijd makkelijk, afhankelijk van de cultuur."

Ze denkt dat er nog veel winst is te halen is onder mannelijke leidinggevenden: "Ik kan me goed voorstellen dat veel mannelijke leidinggevenden niet begrijpen wat het betekent om elke maand heel erg veel last ervan te hebben. We willen met z’n allen dat vrouwen werken, dan moeten we de werkvloer wel werkbaar maken voor vrouwen. Ik denk dat het een gedeelde verantwoordelijkheid is."

Ook zijn veel werkvloeren op dit moment te mannelijk ingesteld, stelt Smit: "Er wordt heel lacherig gedaan en er worden grappen over gemaakt. Als je misschien een keertje je stem verheft, wordt gezegd: ‘oh ja, het is deze periode van de maand’. Het is nodig om van dat taboe af te komen en er met elkaar voor te zorgen dat die werkvloer er dus ook is voor vrouwen."