Een foetus op sterk water op het podium: Sofie Kramer verwerkt abortus in voorstelling

De man die haar Lodewijk gaf, was volgens Kramer "een heel bijzondere man, met een heel bijzonder of vreemd gevoel voor humor." Ze omschrijft hem als provocerend, maar ook gefascineerd door medische en anatomische objecten. De foetus had hij al sinds zijn middelbare schooltijd in bezit. Een klasgenote, dochter van een patholoog-anatoom, had "allerlei dingen van de patoloog thuis staan" en gaf hem Lodewijk mee. Vijftig jaar lang had hij Lodewijk, voordat hij het potje aan Kramer gaf.

Abortus

De foetus die zij cadeau kreeg, was ruim twintig weken oud. Kramer had destijds al een abortus achter de rug, iets waar haar schoonvader niet van op de hoogte was. "Ik schrok heel erg", vertelt ze. Ze had haar abortus nooit besproken en probeerde het weg te stoppen. Maar de fysieke aanwezigheid van het potje maakte dat onmogelijk. "Ik voelde dat echt in mijn buik", zegt ze. "Het was een soort slap in my face van: ik moet wel nog iets met dit geheim."

Toch kostte het drie jaar voordat ze besloot het op het toneel te brengen. Kramer twijfelde of ze haar persoonlijke verhaal wel publiek moest maken. Uiteindelijk besefte ze dat veel vrouwen soortgelijke geheimen meedragen. "Is dat niet iets waar we het over moeten hebben?", vroeg ze zich af.

Verzwijgen

Het verzwijgen van haar abortus had meerdere oorzaken, legt Kramer uit. Ze noemt schaamte, maatschappelijke taboes en de manier waarop in de samenleving over vrouwelijkheid en het lichaam wordt gesproken. "We leven in een patriarchale samenleving. Alles wat met baarmoeders te maken heeft is ongemakkelijk of taboe." Ook binnen progressieve kringen merkte ze dat abortus beladen blijft. Daarnaast dacht ze lang dat erover zwijgen zou betekenen dat het niet echt was gebeurd. "Ik had echt het gevoel dat ik iets heel ergs had gedaan", zegt ze.

Zwangerschap

Kramer was 22 toen ze zwanger raakte. Een periode waarin ze nog studeerde, weinig stabiliteit had en geen relatie met de vader van het kind. De jongen in kwestie stelde meteen dat ze het zou laten weghalen, alsof dat vanzelfsprekend was. Voor haar voelde het als de veilige keuze, rationeel en praktisch. "Het idee dat je zo jong voor een kind kiest… het voelde eigenlijk als de status quo in stand houden", vertelt ze. Toch had ze aanvankelijk een sterk gevoel dat ze het kind eigenlijk wilde houden.

Toen de foetus Lodewijk jaren later haar leven binnenwandelde, kwamen die oude gevoelens onverwacht terug. Kramer noemt het moeilijk om van spijt te spreken. "Maar ik heb mezelf niet de ruimte gegeven om het echt te doorvoelen", zegt ze. Ze besefte dat ze in haar jonge jaren vooral probeerde te functioneren en door te gaan. "Dat vind ik zielig voor mijn 22-jarige zelf."

Theatervoorstelling

Het maakproces van de theatervoorstelling Lodewijk bleek helend voor haar. Door te schrijven en te spelen ontdekte ze nieuwe lagen in haar eigen geschiedenis. "Heel lang was mijn verhaal: opgeruimd staat netjes, we kunnen weer door. Maar tijdens het schrijven dacht ik: misschien mis ik je nu eigenlijk een beetje." In de voorstelling creëert ze daarom alsnog een soort afscheidsritueel voor het vruchtje uit haar eigen verleden.

Hoewel Kramer geen expliciete boodschap wil overbrengen, hoopt ze dat het publiek geraakt wordt. Ze is zich bewust van de spanning die het tonen van een twintig weken oude foetus op sterk water kan oproepen. Sommige mensen vragen haar of ze pro-lifers niet in de kaart speelt. "Het kan me eigenlijk niet schelen wie ik in de kaart speel. Ik ben er niet om een pro-choice of pro-life geluid te laten horen. Ik zie dit wezen, ik vind het fascinerend en het raakt me."

Door de voorstelling is Kramers eigen blik op abortus veranderd. Waar ze vroeger makkelijk sprak over 'een klompje cellen', is die gedachte veranderd. "Eigenlijk: het groeit dus het leeft", zegt ze. "Je beëindigt een leven", zegt ze, "en toch vind ik dat het moet mogen."