Theatervoorstelling doorbreekt taboe op 'kinderloosheid': 'Ik mis niets'

'Kinderloos? Dat klinkt alsof je waardeloos bent'

Het woord 'kinderloos' kan Marijn moeilijk verdragen, vertelt ze: "Alles met '-loos' klinkt alsof je iets mist: waardeloos, zinloos, kinderloos. Dat dwingt me in de hoek van 'zielig'. Terwijl dat niet is hoe ik mijn leven ervaar."

Ze weet hoe alledaags die confrontatie kan zijn. "Zelfs bij de kapper vragen mensen: heb je ook kinderen? Het is nooit een neutrale mededeling om te zeggen dat je ze niet hebt. Er komt altijd een soort ongemak bij kijken."

Marijn wilde zelf wel kinderen, maar het is meerdere keren misgegaan. "Na een aantal jaren met veel gedoe en pijn zat ik eigenlijk weer op hetzelfde nulpunt. Toen dacht ik: dan ga ik het anders doen."

De druk op vrouwen: "Een pressure cooker"

De theatermaker noemt de dertigersjaren voor veel vrouwen een 'pressure cooker'. "Je vruchtbare jaren lopen af, je carrière moet op gang komen, je wilt misschien een partner - alles moet tegelijk. Dat is bij vrouwen echt een enorme druk." Ze benadrukt dat die druk diep verankerd is in hoe we naar vrouwen kijken: "Eeuwenlang waren vrouwen vooral de moeder van of de vrouw van. Dat moederschap is nog steeds sterk verweven met vrouwelijke identiteit. Veel minder bij mannen."

Een nieuw woord: NOMO

Voor haar voorstelling vond Marijn inspiratie in een term uit Amerika: NOMO - not mothers. "Ik merkte dat we in het Nederlands geen goed woord hebben. 'Kinderloos' klinkt negatief, 'kindvrij' te licht. NOMO is neutraal én een beetje stoer. Daar had ik behoefte aan." In haar voorstelling komt ook het begrip otherhood voorbij: zorg en liefde die niet in het moederschap, maar in andere vormen terechtkomen. "Of dat nu voor je neefjes is, voor je werk, of voor een voedselbos dat je opzet - die energie is er wel degelijk. Alleen wordt dat maatschappelijk niet zo gewaardeerd."

'Kinderen zijn ook politiek'

Presentator Jurgen van den Berg heeft zelf ook geen kinderen, vertelt hij: "Mensen zeggen wel eens: wie gaat later jouw billen wassen? Of: we moeten meer witte kinderen krijgen. Kinderen zijn ook politiek." Marijn beaamt dit: "Het tekort aan arbeidskrachten is zeker een ding, maar tegelijkertijd neemt de wereldbevolking nog steeds ongelooflijk toe. Dus als we open zouden staan voor andere culturen, dan heb je dat probleem eigenlijk helemaal niet."

Volgens Marijn is het logisch dat veel jonge mensen twijfelen over het kiezen voor kinderen. "Kijk naar klimaat, oorlog, onzekerheid. Het is geen makkelijke wereld om kinderen in te krijgen. Die twijfel is terecht."

Geen klaagzang

No Kidding is geen klaagzang, benadrukt Marijn. "Het is geen voorstelling tegen moederschap, maar vóór meer ruimte. Ik wil de zon laten schijnen op een thema waar we zelden over praten. Het gaat over pijn, maar ook over kracht en keuzevrijheid." De voorstelling brengt meerdere perspectieven samen - met videoprojecties, persoonlijke verhalen en fragmenten van anderen zonder kinderen. "Ik wil dat mensen met meer begrip en minder oordeel de zaal uitgaan."

De voorstelling No Kidding: echte vrouwen krijgen een kind van Julika Marijn gaat dinsdag in première.
De volledige speellijst is hier te vinden.