Tegen welke problemen lopen arbeidsmigranten aan? 'Zijn onzichtbaar en tot tweederangsburgers gemaakt'

In Nederland kennen we vooral arbeidsmigranten die ook EU-burgers zijn, vertelt De Ruiter. Vaak gaat het om Polen, Roemenen of Hongaren en die hoeven zich niet in te schrijven bij de gemeente. "Daardoor blijven ze onzichtbaar", vertelt De Ruiter. Naar schatting zijn er in totaal tussen de 600 en 800 duizend arbeidsmigranten in Nederland.

Uitzendbureaus

Vooral werkomstandigheden laten veel te wensen over, weet ook de Arbeidsinspectie. "Zij zeggen ook: het is zo omvangrijk en het loopt ons over de schoenen, met de beste wil van de wereld kunnen we geen grip krijgen op deze situatie", vertelt De Ruiter. Arbeidsmigranten zijn vaak niet in dienst van hun werkgever, maar komen bij één van de 22 duizend uitzendbureaus vandaan. "Het is een heel oncontroleerbare markt", merkt De Ruiter op.

Strategische onwetendheid

Bovendien zijn de marges "heel klein" in de industrieën waarin arbeidsmigranten voornamelijk werken. "Vlees is bijvoorbeeld merkloos en daar kan je alleen op prijs concurreren, dus zij zoeken zo goedkoop mogelijke arbeid", vertelt De Ruiter. Bovendien zijn de uitzendbureaus waar de arbeidsmigranten vandaan komen niet aansprakelijk voor de werkomstandigheden. "Het is strategische onwetendheid bij werkgevers. Ze weten dat dingen niet deugen, maar ze kijken er bewust van weg."

Loonkloof

De loonkloof is ook enorm. In vergelijking met autochtone werknemers krijgen arbeidsmigranten zo'n 15 procent minder betaald. Wanneer dat gecorrigeerd wordt naar mensen die hetzelfde werk verrichten bij dezelfde werkgever, blijft er 5 procent verschil over, vertelt De Ruiter. "De reden is dat ze instromen op heel laagbetaalde functies."

Woningmarkt

Er zijn ook problemen met de woonomstandigheden. Zo zijn er behoorlijk strikte eisen waar volkshuisvesting aan moet voldoen, waardoor bepaalde woningen niet meer in gebruik mogen zijn. Maar, zegt De Ruiter, als Nederlanders dit soort woonomstandigheden "categorisch" zouden afwijzen, "waarom vinden we het dan wel oké als andere mensen daaraan moeten voldoen? Dan maken we tweederangsburgers van deze mensen."

Europees of Nederlands probleem?

Op Europees niveau wordt gekeken of er bepaalde maatregelen genomen kunnen worden om arbeidsmigranten te beschermen. "Tot nu toe is gebleken dat ze een beperkt mandaat hebben. Ze willen dus meer bevoegdheden daarvoor", vertelt De Ruiter. Tot op heden is aan de lidstaten zelf hoe dit wordt ingevuld. "Het staat nog niet heel hoog op de agenda in de EU."

Taalonderwijs

De Nederlandse taal is ook een obstakel voor de arbeidsmigranten. Het is, in tegenstelling tot een asielzoeker, niet zo dat een arbeidsmigrant verplicht is om een inburgeringscursus te doen. Daarom zien ze het nut van het leren van de taal niet in, aldus De Ruiter. "Het belangrijkste is om taalcursussen op de werkvloer in te voeren."