Gemeenten: behoefte aan meer 5G-voorlichting door landelijke overheid

NOS-techredacteur Nando Kasteleijn lichtte de bevraging toe in het NOS Radio 1 Journaal.

Liever luisteren?

Oproer

Er is de laatste tijd veel te doen over de komst van het netwerk. Zo zijn er zendmasten in brand gestoken, mogelijk door mensen die tegen de komst van 5G zijn. Ook is er, zonder succes, geprobeerd om via de rechter de uitrol te stoppen. De organisatie die dit deed, vreest negatieve gezondheidseffecten. Om diezelfde reden zijn er ook demonstraties georganiseerd.

5G en gezondheid

In Nederland wordt informatie over de straling van telefoons en zendmasten verzameld en beschikbaar gesteld door het Kennisplatform Elektromagnetische Velden. Het kennisplatform schrijft dat er geen wetenschappelijke bewijzen zijn gevonden voor negatieve effecten op de gezondheid. Op verzoek van de Tweede Kamer komt de Gezondheidsraad eind volgende maand wel met een adviesrapport over de gezondheidseffecten van 5G.

Zorgen over gezondheidsrisico's

Bijna 90 procent van de gemeenten die hebben gereageerd, geeft aan dat zij te maken heeft gehad met zorgen over gezondheidsrisico's. Enerzijds gaat het om brieven of mails van hun eigen inwoners, maar het gaat ook vaak om campagnes vanuit bijvoorbeeld anti-5G-bewegingen die alle gemeenten aanschrijven.

"Het is heel merkwaardig dat gemeenten eigen argumentatie moeten organiseren om een nationale discussie te beslechten", zegt wethouder Theo Meskers van de gemeente Hollands Kroon. Hij spreekt namens de grote plattelandsgemeenten in Nederland en gemeenten in de kop van Noord-Holland, waaronder Alkmaar en Den Helder.

"Als je de discussie wilt voeren over de gezondheidsrisico's rond 5G, dan heb je een partij nodig met gezag", zegt Meskers. Volgens de wethouder kan dat in Nederland alleen het Rijk zijn.

Behoefte aan communicatie

De behoefte aan communicatie vanuit het Rijk klinkt zowel bij grote als kleine gemeenten. Zo geeft Rotterdam aan "grote aantallen vragen" binnen te krijgen.

"Die proberen we via onze eigen kanalen zo goed mogelijk te beantwoorden. Maar dat is niet genoeg", zegt een woordvoerder. Volgens de gemeente is landelijke coördinatie nodig. "Het zou helpen als het Rijk actiever voorlicht over de regels en de gezondheidseffecten van 5G." Ook vanuit Amsterdam klinkt de behoefte aan meer communicatie door de landelijke overheid.

Maatschappelijke discussie

Sint-Michielsgestel zegt dat er een brede maatschappelijke discussie gevoerd dient te worden, gezien de onrust die over 5G is ontstaan. Buren zegt voorstander te zijn van betere voorlichting, gezien de vragen die er leven bij sommige inwoners en raadsleden.

Volgens De Bilt is er wel communicatie, maar kan "de frequentie" omhoog. De behoefte leeft niet overal even sterk. Er zijn ook gemeenten die aangeven dat ze hier nog geen standpunt over hebben ingenomen en andere gemeenten zijn juist tevreden met de informatievoorziening.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) herkent de uitkomsten van de inventarisatie. "Wij zien bij onze inwoners veel vragen over gezondheidsrisico's en de gevolgen van de nieuwe Telecomwet voor de openbare ruimte." De organisatie zegt bij het ministerie te hebben aangedrongen op duidelijke communicatie naar inwoners.

Ministerie: voorlichting is geïntensiveerd

In een reactie laat een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken weten dat de behoefte aan meer voorlichting vanuit gemeenten sinds afgelopen najaar bekend is en dat daarop actie is ondernomen.

De woordvoerder wijst erop dat vorig jaar regiobijeenkomsten zijn georganiseerd over het thema met gemeenten. Ook geeft het ministerie aan sinds vorig jaar zomer de communicatie te hebben "geïntensiveerd", onder meer via sociale media. "We beantwoorden maandelijks tientallen vragen per mail, telefonisch en sociale media." Verder zegt het ministerie dat het Antennebureau, dat het aantal antennes in Nederland bijhoudt, sinds afgelopen najaar 300 vragen van gemeenten, Nederlanders en diverse organisaties over 5G heeft beantwoord.

Verantwoording

De NOS stuurde op 19 mei alle Nederlandse gemeenten een mail met het verzoek of zij een online vragenlijst wilden invullen voor 29 mei. 110 gemeenten hebben hier gehoor aan gegeven. Doordat de mail twee dagen voor Hemelvaartsdag is verstuurd, bestaat de kans dat het aantal reacties lager ligt dan anders het geval zou zijn geweest. Gemeenten kregen meerkeuzevragen en hen werd, om meer inzicht te krijgen in hun keuze, gevraagd om een toelichting. Daar is dit artikel mede op gebaseerd.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.