Moeten media terughoudender zijn als het gaat om politieke peilingen?

Het is volgens de hoofddocent heel belangrijk voor journalisten om zich die invloed te realiseren en te bedenken waarmee een peiling wordt vergeleken.

Duiding belangrijker

Met dezelfde cijfers kun je volgens Hakverdian een totaal andere duiding geven. "Als je zegt de PvdA staat op winst ten opzichte van vorige week, dan heeft dat een aanzuigende werking. Als je zegt de PvdA staat op verlies ten opzichte van wat ze nu in de kamer hebben, kan dat juist het tegenovergestelde effect hebben." De duiding van peilingen is volgens Hakverdian vele malen belangrijker dan die cijfertjes zelf.

'Afgelopen 25 jaar in een stroomversnelling'

Hoe lang bestaan peilingen eigenlijk al? Daarvoor moet terug naar de jaren 30-40 in Amerika, legt de docent uit, toen enquete-onderzoek werd ontwikkeld. Na de oorlog is het overgewaaid naar Nederland. Hakverdian vertelt dat Maurice de Hond in de jaren 70 peilingen voor een groter publiek bekend heeft gemaakt. "Maar in de afgelopen 25 jaar zijn ze echt weer in een stroomversnelling geraakt, qua aandacht en hoeveelheid peilingen."

'Achter de winnaar aanlopen'

Volgens Hakverdian is het een hele begrijpelijke behoefte om grip te krijgen op wat er leeft in het land. "Het is heel normaal om in een democratie de voorkeuren van burgers te peilen." Als het gaat om de peilingen in de politiek, de zogeheten zetelpeilingen, dan zijn discussies daarover van alle tijden, vertelt de politicoloog. "Vanaf het allereerste begin zijn er debatten over of mensen bijvoorbeeld door peilingen niet achter de winnaar aanlopen.

Volgens Hakverdian gaat het dus vooral om hoe je de peilingen duidt en om de wisselwerking tussen burger, media en politieke partijen. Die wisselwerking kan leiden tot een 'vliegwieleffect', zegt de politicoloog. "Van de ene peiling wordt een politieke partij op het schild gehesen door journalisten. Vervolgens wint die partij bij de volgende peiling nog meer. En dan kan je zien dat binnen een paar weken een partij ineens omhoog schiet."

Peiling niet als headliner

Peiling niet als Spraakmaker en politiek commentator Kees Boonman probeert zich altijd bewust te zijn van de invloed die duidingen kunnen hebben. Hij kijkt daarom ook graag naar de redactionele richtlijnen van de BBC. Daarin staat volgens Boonman dat die omroep "nooit en te nimmer peilingen als headliner in het nieuws zal brengen."

Waardevoller

Hakverdian denkt dat de BBC daarmee een goed voorbeeld geeft en ziet die terughoudendheid ook bij The New York Times. "Wat ze daar wel doen is eigen peilingen laten uitvoeren, waarbij ze analytisch kijken: waarom stemmen mensen op bepaalde partijen? En schrijven daar vervolgens achtergrondverhalen over. Volgens de politicoloog is dat veel waardevoller.