Hoe eerlijk is het stikstofbeleid echt? 'Boeren uitkopen heeft nul effect op de natuur'

De wet is stuk

Volgens ingenieur Wouter de Heij gaat het stikstof debat vaker niet dan wel over de juiste vraagstukken. Hij vindt dat de aandacht op dit moment op één specifiek vraagstuk gefocust moet worden: "De echte olifant in de kamer die wordt niet genoemd is dat er gewoon geen vergunningen verstrekt worden en dat er vergunningen worden ingetrokken." Dit heeft volgens hem vergaande gevolgen: "Dat zorgt ervoor dat eigen bedrijven stoppen of naar het buitenland toe gaan en dat is nu op grote schaal bezig."

Boeren hebben deze vergunningen nodig om legaal hun werk te kunnen blijven doen, hun bedrijf te behouden, maar ook om te verduurzamen. De Heij vergelijkt dit met het verduurzamen van auto’s: "Stel je voor: de enige manier om je bus te verduurzamen is je oude katalysator vervangen door een nieuwe. Dat kost 3.000 euro, en dat geld heb je niet. Dus ga je naar de bank, en die vraagt of je een vergunning hebt voor die aanpassing." En juist die vergunningen krijgen de boeren volgens De Heij niet van de overheid. "Ze willen verduurzamen, verbeteren, een nieuwe stal bouwen of een luchtwasser installeren, maar daar heb je een vergunning voor nodig."

Ambtelijk dwarsbomen

"Ik heb nog nooit meegemaakt dat er zoveel nieuwe woorden verzonnen zijn als in dit dossier", vertelt De Heij over het stikstofdossier. Hij ziet de ambtelijke wartaal als één van de oorzaken voor het gebrek aan vooruitgang: "Er worden nieuwe woorden verzonnen, er worden processen gestart, maar waar gaat het nou eigenlijk om?" Volgens De Heij wordt het onnodig moeilijk gemaakt om een oplossing te vinden. "Ik heb zo'n beetje alle tactieken gezien achter de schermen en voor de schermen die je maar kan hebben. En één daarvan is een belachelijke commissie vormen met twaalf ministers erin. Dan weet je zeker dat het niet werkt. Als je iets snel wil regelen, dan ga je met één minister dat doen en niet met twaalf."

De Heij ziet dat weinig bewindsvoerders vertrouwen hebben in het stikstofbeleid: "Een topambtenaar zei tegen mij dat er binnen de huidige wet niet veel kon, maar dat zij ook niet van plan waren om de wet te veranderen." Volgens De Heij ligt het probleem niet bij de innovaties om uitstoot te reduceren: "Dat is een relatief makkelijke engineering opgave, maar zoals ik net al aangaf, is het probleem dat er geen vergunningen worden verstrekt om dit te doen."

Geen effect op de natuur

Ook het huidige beleid werkt niet volgens De Heij: "We hebben eind vorig jaar 2,9 miljard euro uitgegeven om 1760 boeren uit te kopen, alleen met pensioen te laten gaan", legt hij uit. "Alleen dit is een manier van geld smijten die zelfs Rutte in zijn verleden nog nooit heeft gedaan, terwijl het effect voor de natuur nul is. Afgerond nul!" De Heij is tegen de nieuwe plannen om nog meer boeren uit te kopen. "Dat de boel beter, mooier en schoner moet, dat weet iedereen", stelt De Heij. "Op dit moment wordt er geen vooruitgang geboekt en het land blijft verder op slot."