Hoe groot is het werkelijke effect van statushouders op de sociale huurmarkt?

Statushouders en asielzoekers

Dr. Jan van de Beek stelt dat statushouders een groter aandeel hebben in de woningcrisis op de sociale huurmarkt dan vaak wordt beweerd. Hij bekritiseert hoe de cijfers worden gepresenteerd door presentator Gijs Rademaker en journalist Maarten Keulemans. "Gijs Rademaker zegt dat het maar vier tot zeven procent van alle instroom is die een woning krijgt," legt Van de Beek uit, "maar toen liet hij ook nog asielzoekers zien." Dat klopt volgens Van de Beek niet: "Asielzoekers hebben geen recht op bewoning, statushouders wel, want asielzoekers hebben nog geen status om te mogen blijven."

"Dus hij haalt eigenlijk appels en peren door elkaar", stelt Van de Beek. "Dat het maar vier tot zeven procent van het totaal zou zijn, is onzin, want als je kijkt naar woningtoewijzingen zitten daar heel veel mensen bij die van de ene sociale huurwoning naar de andere sociale huurwoning gaan." Doorstromers vormen volgens Van de Beek een groot deel van het totaal.

Ze blijven zitten in de trein

Van de Beek vergelijkt de sociale woningmarkt met een trein: "Doorstromers zitten al in de trein, maar gaan van de ene stoel naar de andere. Zij veranderen niets aan de beschikbaarheid van zitplaatsen voor de mensen die nog in de trein moeten stappen." Hij ziet dat er te weinig plekken zijn voor starters: "Stel je voor dat je een dorp hebt waar elk jaar tien huizen vrijkomen, maar zeven toewijzingen gaan naar doorstromers. Dan komen er netto maar drie huizen echt vrij voor starters."

"Als dan één van die drie starters een statushouder is, zegt de mainstream media: het is maar tien procent. Vanuit het perspectief van die starters is het echter een derde van de woningen die niet meer voor hen beschikbaar is. En dan stijgt hun wachttijd," legt Van de Beek uit. "Jouw wachttijd gaat meteen van zes naar negen jaar, puur omdat één op de drie woningen naar een statushouder gaat."

Tweaken met definities

De cijfers over de invloed van statushouders op de sociale huurmarkt worden volgens Van de Beek gebagatelliseerd. Marianne vraagt zich af waarom mensen die met andere cijfers rekenen dat zouden willen doen. "Dat is of dommigheid of downplay," stelt Van de Beek. "In 2022 zijn er 29.000 statushouders gehuisvest. Dan heb je ongeveer 4,25 woning per statushouder. De regering rekent in datzelfde jaar met een vuistregel van 1,7 woning per statushouder. Dat kan niet allebei waar zijn. Dus word ik wantrouwend. Ik denk dan: waar heeft men met de definities zitten tweaken zodat het gunstiger uitkomt?"

Niet de schuld van immigranten

Van de Beek benadrukt dat de schuld van de crisis op de sociale woningmarkt niet op migranten moet worden afgeschoven. "Ik richt mijn pijlen nooit op immigranten; die hebben ook niet zoveel fout gedaan. Zij komen naar Nederland voor een beter leven."

Volgens Van de Beek ligt de schuld bij slecht beleid. "Er zitten inmiddels 19.000 statushouders te wachten in AZC’s op een woning. Ik wil niet zeggen dat die huizen allemaal al verstrekt zijn, maar het is een enorme opgave als er 41.000 mensen per jaar via asielgerelateerde migratie naar Nederland komen. Dat heeft een enorm effect op de sociale huurwoningmarkt."