Nieuwe techniek maakt effectiviteit van antidepressiva veel sneller duidelijk

Daardoor is nu na een week al duidelijk of een patiënt gevoelig is voor het middel, terwijl dat eerder zes tot acht weken duurde.

Setraline, beter bekend onder de merknaam Zoloft, is een van de meest voorgeschreven antidepressiva, zowel in Nederland als in de rest van Europa en de Verenigde Staten. In Nederland gebruiken 126.000 mensen het middel. Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat ongeveer twee derde van het aantal voorschriften van het middel achterwege kan blijven, omdat het bij deze patiënten geen effect heeft.

Trial and error

"Met dit onderzoek kunnen psychiaters beter zeggen voor wie antidepressiva werken en voor wie niet", vertelt Maarten Poirot, als promovendus betrokken bij het onderzoek in het NOS Radio 1 Journaal. "Op dit moment is het vooral trial and error. Het kan zo zes maanden duren voor een patiënt een cyclus doorgelopen is." Al die tijd kunnen ze last hebben van bijwerkingen als misselijkheid, duizeligheid, slapeloosheid of seksuele stoornissen.

Voor de analyse maakten de Amsterdamse en Nijmeegse onderzoekers gebruik van data van een groot Amerikaans onderzoek, waaraan 229 patiënten meededen die aan een zware depressie leden. Ze kregen setraline of een placebo toegediend. Zowel voor als na de start van de behandeling werd een hersenscan gemaakt.

Voorspellende waarde

Of het middel aansloeg, bleek in belangrijke mate af te hangen van de bloedtoevoer naar een hersengebied dat de emoties reguleert. Zelfs de scan die voor de behandeling werd gemaakt, bleek al een voorspellende waarde te hebben. Een week na de start van de behandeling droeg vooral de ernst van de symptomen bij aan de voorspellende waarde. De studie is gepubliceerd in het vooraanstaande blad American Journal of Psychiatry.