Vertrouwen in wetenschap gestegen onder Nederlanders: 'Ruime voldoende'

Sinds 2012 bekijkt het Rathenau Instituut het vertrouwen in de wetenschap. Daarnaast vraagt zij naar vertrouwen in verschillende onderzoeksthema's en instituties. In het rapport worden de resultaten van een vragenlijst, die in januari dit jaar werd uitgezet, gepresenteerd. Het vertrouwen van Nederlanders in de wetenschap is hoog gebleven en zelfs licht gestegen ten opzichte van de editie van 2021. En dat terwijl het vertrouwen in alle verschillende instituties gedaald is.

Ruime voldoende voor de wetenschap

Dat het gemiddelde vertrouwen toch licht is gestegen, is te wijten aan het feit dat het aantal mensen dat zeer veel vertrouwen heeft in de wetenschap nóg sterker gestegen is: het percentage mensen dat hun vertrouwen in de wetenschap met een 9 of 10 beoordeelden, steeg van 20,6 procent in 2021 naar 34,1 procent in 2025.

Het gemiddelde cijfer dat Nederlanders voor het vertrouwen in de wetenschap geven, is een 7,53 op een schaal van 10. Cuppen stelt dat de extremen zijn gestegen. "Het aantal mensen met hoog vertrouwen is gestegen en het aantal mensen met laag vertrouwen is gestegen. Het draagvlak van de middenmoot is daarmee kleiner geworden."

Of er naar een tien in de toekomt wordt gestreefd? Dat denkt Cuppen niet. "Mensen moeten ook kritisch zijn en blijven op de wetenschap."

Verbanden en Hypothesen

Cuppen legt uit dat er verschillende verbanden getrokken kunnen worden met mensen die veel vertrouwen en degenen die weinig vertrouwen in de wetenschap hebben. "Mensen die wetenschappers kennen of vaker met wetenschap in aanraking komen, lijken meer vertrouwen te hebben, evenals hoogopgeleiden en mensen die progressief en links als politieke voorkeur hebben. De mensen die meer conservatief en rechts georiënteerd zijn, lijken minder vertrouwen te hebben, evenals laagopgeleide mensen."

Cuppen vertelt dat mensen die zeggen spiritueel te zijn ook minder vertrouwen in de wetenschap lijken te hebben. "Maar op het gebied van religie is er dan weer geen verband te traceren. Evenals dat iemand die veel social media gebuikt of niet geen aantoonbaar verband heeft met de hoeveelheid vertrouwen."

Wat de aanleiding is van deze meningen, is niet uit het onderzoek te traceren. "We kunnen geen oorzakelijke verbanden aantreffen uit dit onderzoek, maar we kunnen wel hypotheses aanstellen om het verder te onderzoeken in de toekomst."

Onderwerpen

Het Rathenau Instituut constateerde dat de mate van vertrouwen in de wetenschap ook sterk per thema verschilt. Zo hebben Nederlanders veel vertrouwen in onderzoek dat zich bezighoudt met gezondheid en vaccinaties, terwijl ze weinig vertrouwen hebben in onderzoek naar ongelijkheid en discriminatie. "Waarom dat zo is, weten we niet. Maar het lijkt erop dat het vertrouwen op politiek beladen thema's aanzienlijk lager ligt."

Cuppen zegt dat de uitkomst van het stijgende vertrouwen in de wetenschap voor haar verassend was, omdat het in de media vaak juist over een dalend vertrouwen in wetenschap lijkt te gaan. "Maar het is dan een klein groepje met een luide stem dat dit beweert. Daarom is het zo belangrijk dat we het onderzoeken, om te zien of dit daadwerkelijk ook zo is."