Geschiedenis
BNNVARA

In 1816 was er geen zomer: 'het startsein van het gothic-genre'

foto: NPO Radio 1foto: NPO Radio 1
  1. Nieuwschevron right
  2. In 1816 was er geen zomer: 'het startsein van het gothic-genre'

Op dit moment gaat er een hittegolf over ons land, maar in 1816 was dat wel even anders. In dat jaar was er namelijk helemaal geen zomer. In J.G.L.W. vertelt onderzoeksjournalist Philip Dröge wat de positieve en negatieve gevolgen hiervan waren.

Hoe een jaar zonder zomer zorgde voor het ontstaan van Frankenstein

De oorzaak van de koude zomer in 1816 was een vulkaanuitbarsting van vulkaan Tambora op Soembawe in Indonesië het jaar ervoor. Vulkaanuitbarstingen zijn niet uniek, maar deze uitbarsting was zo krachtig dat het de kracht had van meerdere atoombommen. Door de enorme kracht van de uitbarsting werd er een aswolk 40 km de atmosfeer in geschoten. Dröge legt uit dat op die hoogte de wind enorm hard waait en dat daardoor het stof van de aswolk over de hele wereld werd verspreid. Door al het stof werd het zonlicht tegen gehouden en raakte het weer compleet van slag.

Hongersnood

De vulkaanuitbarsting had enorme gevolgen. Mensen waren in die tijd afhankelijk van de oogst van het land. Door het extreme weer dat bestond uit bliksem, kou en donkere dagen mislukten de oogsten en brak er, ook in Europa, een hongersnood uit. De oogsten mislukten en dieren, zoals paarden, die in die tijd ook als vervoersmiddel dienden werden opgegeten door het tekort aan voedsel. "Een van de gevolgen van deze zomer is dat een Duitse meneer dacht, als ik geen paard heb, hoe moet ik me dan voortbewegen. Hij vond de voorloper van onze moderne fiets uit. Dus het heeft niet alleen ellende voortgebracht, maar ook hele goede dingen."

Mensen over de wereld hadden geen idee wat er gebeurde en wat de oorzaak was van de donkere zomer. "De wetenschap stond op dat moment nog in de kinderschoenen. Mensen waren heel erg gelovig en in de Bijbel staan een aantal hoofdstukken over het einde der tijden. Er werden speciale kerkdiensten georganiseerd om te bidden dat het einde der tijden niet was aangebroken", vertelt Dröge.

Frankenstein

Donkere dagen, zorgden ook voor donkere verhalen. In het jaar 1816 zag namelijk Frankenstein het levenslicht. "Er was een groep Britse dichters en schrijvers die zich voor een zomervakantie hadden verzameld bij het Meer van Genève. Door het slechte weer hebben ze veel binnen gezeten. Het regende en het onweerde, dus ze organiseerden een schrijfwedstrijd. Uitgerekend Mary Shelly, de jongste van het stel, heeft de wedstrijd gewonnen met een verhaal over een monster dat tot leven werd gewekt."

Hoe een jaar zonder zomer zorgde voor het ontstaan van Frankenstein

Jaren die ook Geen Lieverdjes Waren - JGLW

We zijn ongeveer halverwege 2020 en we kunnen nu eigenlijk al wel zeggen: dit jaar gaat de geschiedenisboekjes in als een venijnig jaar. Ieder jaar heeft natuurlijk z'n schaduwzijde, in JGLW bespreken Wouter Bouwman en Roelof de Vries de rafelrandjes van een jaar dat achter ons ligt.

Ster advertentie
Ster advertentie