Geschiedenis
VPRO

Trump wil crisiswet uit 1807 inzetten, maar er is geen crisis.

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Trump wil crisiswet uit 1807 inzetten, maar er is geen crisis.

Gisteren waren er in heel Amerika en daarbuiten zo'n zeven miljoen mensen op de been voor de tweede No Kings-demonstratie. De boodschap: Wij accepteren geen alleenheerschappij van president Trump. Net deze week dreigde Trump opnieuw met het gebruikmaken van een wet uit 1807 waarmee hij de Nationale Garde in kan zetten in democratische steden zoals Portland en Chicago. Het gaat om de 'Insurrection Act', een noodwet, die wordt ingezet als zich een crisis voordoet. Maar er is helemaal geen crisis, volgens Amerikanist Hanne Nijtmans.

Video niet beschikbaar

De Insurrection Act kwam tot stand onder de derde president van de Verenigde Staten, Thomas Jefferson. De aanleiding was de dreiging van een opstand door voormalig vice-president Aaron Burr. Toen de wet van kracht werd, was Burr inmiddels opgepakt en berecht, maar de wet bleef, aldus Hanne Nijtmans in OVT.

Inzetten Insurrection Act

Trump is zeker niet de eerste president die de wet in wil zetten. Het gebeurde al een keer of dertig. Nijtmans vertelt dat dat veel gebeurde bij raciaal geweld, zoals van de Ku Klux Klan. Nijtmans: ‘De Zuidelijke staten wilde niets doen aan dat geweld.

President Eisenhower gebruikte de wet eind jaren 50 van de vorige eeuw om het leger in te kunnen zetten bij het beschermen van negen zwarte scholieren die als eerste zwarte kinderen naar een middelbare school in Little Rock gingen. Maar de wet is ook gebruikt om het leger in te kunnen zetten bij het neerslaan van stakingen. Een treinstaking in 1894 bijvoorbeeld en een mijnwerkersstaking.
Ook bij grote 'racial' onrust is de wet veel ingezet, zoals na de moord op Martin Luther King in 1968 en nadat de zwarte Amerikaan Rodney King in 1992 door politieagenten in Los Angels was mishandeld en de agenten vervolgens werden vrijgesproken.

Gecreëerde crisis

Het is dus niet uniek dat een Amerikaanse president de Insurection Act in wil zetten. "Maar", zegt Nijmans: "in principe is het echt een noodwet, die wordt ingezet op het moment dat er zich een crisis voordoet. Het gekke aan de situatie nu is dat het om een gecreëerde crisis gaat waar veel gouverneurs zelf van zeggen: Er is hier eigenlijk niet zoveel aan de hand."

Niets missen van OVT?

Je hoort OVT elke zondagochtend om 10.00 uur op NPO Radio 1. Herbeluister alle afleveringen in je favoriete podcastapp. Wil je van alles op de hoogte blijven? Hou dan de website van OVT in de gaten of volg het programma via Facebook en Bluesky!

Ster advertentie
Ster advertentie