Dit jaar 11 cruiseschepen in Nederlandse havens in plaats van 282

Begin dit jaar werden vanwege corona alle cruises voor Azië opgeschort. En vanaf 13 maart annuleerden cruisebedrijven ook alle reizen voor Europa en Noord-Amerika. Tot die dag ontving Cruise Port Rotterdam 11 schepen. IJmuiden zag geen enkel cruiseschip. In Amsterdam meerde op oudejaarsnacht het laatste schip aan. Sinds dat schip op Nieuwjaarsdag vertrok, zijn er geen meer gekomen.

Verslaggever Jeroen Schutijser ging voor het NOS Radio 1 Journaal naar de haven van IJmuiden waar hij het cruiseschip de 'Seabourn Ovation' zag binnenlopen.

Corona aan boord

Even leek het erop dat de zeereizen toch nog op gang zouden komen. Half juni ging het Noorse Hurtigruten als eerste rederij weer de oceaan op. Maar na een flink aantal coronagevallen aan boord, annuleerde het bedrijf weer alles.

Hoewel de opschorting van alle reizen officieel tot 31 oktober geldt, ziet het er niet naar uit dat er dit jaar nog naar en van Nederland 'gecruist' wordt. Van de 116 schepen die er in Amsterdam voor dit jaar in de boeken stonden, staan er nog een tiental op de voorlopige planning. "Maar in 2020 verwacht ik eerlijk gezegd geen schip meer in Amsterdam", zegt Dick de Graaff, directeur van de Passenger Terminal Amsterdam.

Daar sluit Mai Elmar, de uitvoerend directeur van Cruise Port Rotterdam, zich bij aan. Daar stonden voor het hele jaar 116 schepen gepland. "Wij delen het inzicht dat er in 2020 waarschijnlijk geen reguliere cruiseschepen meer komen."

Economische strop

Van de 49 geplande cruiseaankomsten in IJmuiden is er tot nu toe geen enkele gekomen. "En voor de rest van het jaar is de verwachting niet positief", zegt Alexander Coesel, manager van de Felison Terminals in IJmuiden. "Er staat niks op de planning."

Voor het milieu mag dat misschien positief uitpakken dit jaar, los daarvan is het stilvallen van de cruisevaart enorme economische strop voor de hele sector en aanverwante bedrijvigheid. "Een cruiseschip brengt gemiddeld zo ongeveer één miljoen euro aan bruto omzet op, met alles van bunkers, water en onderdelen tot gidsen, horeca en vervoer", volgens Elmar. Cruise Port Rotterdam zag zich genoodzaakt een beroep te doen op de NOW-regeling voor overheidssteun.

Minder overlast, minder belasting in Amsterdam

Afgelopen jaar lieten gemeenten, het Rijk en havenbeheerders in het Noordzeekanaalgebied nog de economische waarde onderzoeken van de zeecruise voor de regio rond Amsterdam en IJmuiden. Die zou in 2018 bij elkaar 156 miljoen euro zijn.

Voor Amsterdam is de impact van het wegblijven van de schepen aanzienlijk, zowel in positieve als in negatieve zin. Om de toestroom van toeristen wat aan banden te leggen, moeten rederijen sinds begin vorig jaar voor elke passagier die de hoofdstad als tussenstop aandoet 8 euro toeristenbelasting betalen.

Overlast door cruisetoeristen heeft Amsterdam dit jaar niet, maar de gemeente loopt nu wel belastinginkomsten mis. Met de 116 geplande schepen zouden zo'n 75.000 belastingplichtige passagiers aan wal spoelen, volgens De Graaff, goed voor zo'n 600.000 euro. Dat komt dus nog bovenop gemiste inkomsten van reisgidsen, winkeliers en horecaondernemers.

Repatriëren en bevoorraden

Voor heel Nederland is het economisch effect volgens de uitvoerend directeur van Cruise Port Rotterdam grofweg het dubbele van dat rond Amsterdam en IJmuiden "Een ruwe schatting van wat Nederland alleen al op cruisegebied is misgelopen, is zo'n 300 miljoen euro." Recente cijfers uit onafhankelijk onderzoek zijn er niet.

Dat reguliere cruiseschepen de Nederlandse havens niet meer aandoen, wil niet zeggen dat er helemaal geen cruiseschepen in Nederland meer aanmeren. "Cruiserederijen hebben een enorme humanitaire operatie uitgevoerd om crew over de hele wereld weer thuis te krijgen", aldus Elmar. Als onderdeel van die repatriëringsoperatie ontving Rotterdam nog 6 schepen in coronatijd, maar dus zonder passagiers.

En er zijn nog cruiseschepen geparkeerd voor de kust bij Wassenaar, die af en toe nieuwe voorraad nodig hebben. Voor zulke zogeheten technical calls varen ze dan naar de Felison Terminals in IJmuiden. "Ze tanken brandstof, proviand wordt aan boord gebracht en personeel mag even de kade op", zegt Coesel van de Felison Terminals. "Er is zo'n 100 man aan boord, onderhoudsmensen, schoonmakers, een kok, een arts. Die leven al maanden in hun eigen bubbel. Ze mogen hier ook niet buiten de kadehekken komen vanwege corona."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.