Moeten we af van de term 'roofkunst'? 'Pas na de roof kreeg het een commerciële waarde'
- Nieuws
- Moeten we af van de term 'roofkunst'? 'Pas na de roof kreeg het een commerciële waarde'
Musea en Rijkscollecties in Nederland tellen vele miljoenen koloniale en natuurhistorische objecten, waarvan nog steeds niet helemaal duidelijk is hoe ze verkregen zijn. 'Roofkunst' wordt dat dan genoemd, maar is dat wel terecht? "Ik heb het liever over voorwerpen uit koloniale gebieden dan over kunst", zegt Jos van Beurden, specialist koloniale collecties, bij Spraakmakers.
Onlangs werd bekend dat Nederland op verzoek van Indonesië ruim 28.000 fossielen van de Dubois-collectie terug zal geven. De collectie werd tot nu toe beheerd door Naturalis in Leiden.
Rituele of religieuze voorwerpen
Dit soort nieuwsberichten zorgen vaak voor een discussie over zogenoemde 'roofkunst', maar Van Beurden zet vraagtekens bij die term. "In de herkomstlanden waren het vaak rituele of religieuze voorwerpen, het werd pas kunst toen het hier kwam. En toen kreeg het een commerciële waarde."
Video niet beschikbaar
Hoeveel van dit soort voorwerpen in Nederlandse musea geroofd zijn is volgens de auteur van het boek 'ongemakkelijk erfgoed' moeilijk te zeggen. "Vaak komt er na onderzoek informatie naar boven waaruit blijkt dat de omstandigheden waaronder bepaalde voorwerpen verdwenen zijn niet klopten."
Adviescommissie
De specialist koloniale collecties legt uit hoe het terugvragen van dit soort voorwerpen in zijn werk gaat. "Een land dient een claim in en dan gaat een adviescommissie in opdracht van de minister uitzoeken wat de herkomst is. Vervolgens adviseert of een bepaald voorwerp terug moet of niet." Volgens Van Beurden is er tot nu toe nog nooit geadviseerd dat een voorwerp hier moet blijven.
Veiligheid werken
Soms maken mensen zich zorgen over de veiligheid van de voorwerpen als ze teruggaan naar het land van herkomst, maar volgens Van Beurden wordt er dan met twee maten gemeten. "Dan vergeten we dat bij ons in Nederland het museum in Assen is beroofd, het Westfries Museum in Hoorn en de Kunsthal Rotterdam ook." Volgens Van Beurden moeten we vooral ook kritisch naar onszelf blijven kijken.
Abonneer je op onze wekelijkse nieuwsbrief!
Elke zaterdag het beste van NPO Radio 1 in jouw mailbox.
Gerelateerd
