'Misschien is de dood een lange rij in de Ikea'

Spanning tussen mens en natuur

In haar negende roman beschrijft Meijer de oplopende spanning tussen mens en natuur. Alsof de mens is vergeten dat het onderdeel is van een groter geheel. Voor Meijer is dit een terugkerend thema in haar filosofische columns voor Trouw en als onderzoeker dierenethiek aan de universiteit in Wageningen.

De nieuwe rivier is een boek dat wonderlijk goed past in deze tijd, kloppend met wat we nu voelen. Meijer: "In dit verhaal zal de lezer geen oplossingen meekrijgen, het boek zet het nog meer op losse schroeven."

"De mens kan niet alles beheersen, daar worden we nu hard mee geconfronteerd. Tot nu toe hadden we een heel comfortabel leven en alle controle. Het is een confrontatie met onzekerheid, met eigen sterfelijkheid. Maar het laat ook zien hoezeer we verbonden zijn met de wereld om ons heen. Dat is ook een gevolg van de globalisering."

Niet terug naar het normaal

"Het huidige neoliberale systeem is problematisch voor dieren en veel mensen.Het gaat uit van uitbuiting van mensen en grondstoffen elders. Dat kapitalisme is gebaseerd op het idee dat mensen los van elkaar staan. Daarom denk ik dat we niet terug moeten naar het normaal, want normaal was nou net het probleem."

In een van de scènes uit het boek laat het meisje Maja zich lek steken door muggen, omdat ze haar bloed wil geven voor jonge muggen die ermee gevoed worden. Ze voelt zich verantwoordelijk voor haar omgeving. Ze kan de wereld niet redden, maar in ieder geval wel de muggen.

De nieuwe rivier is een boek als een trip. "Een aantal beelden en scènes heb ik gedroomd", vertelt de schrijfster. "Ik zat al helemaal in de sfeer van het boek toen ik begon met schrijven. Ik wist van een rivier in Argentinië, die er opeens was en een stuk land in tweeën heeft gespleten. Door ontbossing en de sojateelt was de grond uitgedroogd. Daar stroomde opeens water doorheen. Dat beeld is gaan gisten in mijn hoofd. Het land wordt ontwricht en de mensen ook. Wat blijft er dan over van de oerreligie, van leven in harmonie met het land?"

'Elk einde een nieuw begin'

Meijer: "Voor mij zit er ook hoop in die gedachte. Elk einde is noodzakelijk verbonden met een nieuw begin. Dat zie je ook in die oer godsdiensten. Dat idee dat we materie zijn en dat we opgaan in de materie. Dat is voor mij een geruststellend idee."

De dood is een lange rij in de Ikea

"Misschien is de dood een eeuwig wachten, een eeuwig wachten op het niets. Ook dat is een idee dat ik in het boek kon verwerken. Of de dood is eeuwig door de Ikea lopen, heel langzaam in een lange rij achter elkaar."

"Mijn eigen leven vind ik niet zo belangrijk. Ik ben er niet voor mezelf. Ik ben een huls, ik wil dingen maken, mijn werk inzetten voor het grotere goed. Maar ikzelf als mens ben niet zo interessant. We zitten in deze tijd ook wel vast in erg veel psychologiseren. Het gaat steeds over wat iedereen de hele tijd voelt. Daar heb ik niet zo'n last van. Ik ken mezelf behoorlijk goed, ik ben gewoon lekker aan het werk."

Kunststof Radio

Het cultuur- en mediaprogramma van NTR van maandag tot en met donderdag te horen tussen 19.30 en 20.30 uur op NPO Radio 1 of op elk moment terug te luisteren als podcast. Volg Kunststof op Twitter, Facebook en Instagram.