Student schrijft scriptie met AI-begeleider: zijn scriptiebegeleiders vervangbaar?

Het idee ontstond min of meer toevallig, vertelt Haring. "Normaal vraag ik studenten eerst hun onderwerp breder te onderzoeken: ga naar musea, lees boeken, praat met vrienden. Vaak duurt het weken voordat daar ideeën uitkomen. Maar Alicia kwam al na een week terug met hele goede, totaal nieuwe invalshoeken. Toen ik vroeg hoe ze daaraan kwam, zei ze: "Ik praat gewoon de hele dag met ChatGPT over mijn afstuderen." Toen dacht ik: wat is eigenlijk nog mijn toegevoegde waarde? En zo besloten we samen dat zij zich volledig door AI zou laten begeleiden."

Nagelbijten

"Ze kreeg ideeën aangereikt door AI en werkte die verder uit. Het bleken uiteindelijk goede ideeën", zegt Haring. Alicia's scriptie draaide om het thema nagelbijten, een onderwerp dat niet toevallig ook Haring bezighoudt. "Want ik doe zelf ook aan nagelbijten."

Voor Haring paste het experiment bovendien in een bredere filosofische zoektocht. "Toen ik in 1988 ging studeren dacht niemand dat AI ooit zover zou komen. Nu kan het wel, en de vraag is: wat betekent dat voor onze denk- en studietaken?"

Sterke en zwakke kanten

Volgens Alicia's conclusie kan AI veel taken van een scriptiebegeleider overnemen, zoals het aandragen van ideeën of het kiezen van een methode. Maar er zijn ook duidelijke grenzen. "Dat ding wordt niet boos. Als een student steeds afspraken niet nakomt, zorg ik met mijn houding of taalgebruik ervoor dat iemand zich ongemakkelijk voelt of een soort druk ervaart om de volgende keer zijn of haar best te doen. Maar AI doet dat niet."

Ook kan AI moeilijk met distantie academische kritiek geven. "Omdat die tools heel erg pleasing gemaakt zijn. Ze zijn gemaakt om te helpen en blijven altijd aardig. Alicia wist dat en moest daarom veel moeite doen om toch scherpe kritiek te ontlokken."

Reacties van collega’s

Dat Haring het experiment mogelijk maakte, leverde gemengde reacties op binnen de universiteit. "Sommigen vinden het ontzettend interessant, vooral collega's met een bètaprofiel. Anderen vinden dat we dit helemaal niet moeten proberen. En er was ook iemand die zei: dit is niet nieuw, dit is gewoon de zoveelste student die zonder begeleiding afstudeert. De reacties zijn dus gemixt, maar juist dat maakt het interessant.

Beoordeling

De scriptie van Choi is inmiddels ingeleverd en door Haring beoordeeld. "Overigens zijn er ook docenten die AI gebruiken om dingen te beoordelen, maar dat doe ik niet. Ik beoordeel en bepaal het resultaat zelf", benadrukt hij. Alicia heeft zelf wel haar scriptie laten beoordelen door AI, "puur uit eigen interesse", maar die heeft Haring niet gezien. "Uiteindelijk blijft een beoordeling een menselijk oordeel over een ander mens."