Xi Jinpings obsessie met Taiwan 'maakt situatie dreigender dan ooit'

"50 procent van de wereldwijde containervaart gaat erdoorheen. Maar elke buitenlandse marine-aanwezigheid wordt aangegrepen als provocatie." Volgens Veldkamp zijn de spanningen sinds het aantreden van de Chinese president Xi Jinping structureel toegenomen. In 2011 keerde zij terug uit China na jarenlang correspondent te zijn geweest. Toen was de situatie rustiger, vertelt ze, wat veranderde onder Xi.

'Herenigen'

"Voor Xi is Taiwan een persoonlijke kwestie. Hij móet en zál het herenigen met China. Het is een obsessie geworden." Xi’s toenemende macht en de opbouw van de Chinese krijgsmacht vormen daarbij een serieuze dreiging. "De Chinese marine is inmiddels op gelijke voet met die van de VS. Xi blijft benadrukken dat hereniging onontkoombaar is."

2027

Het jaar 2027 wordt in veel analyses genoemd als mogelijk kantelpunt. "Dat jaar markeert het honderdjarig bestaan van het Volksbevrijdingsleger én het begin van Xi’s vierde termijn als president", licht Veldkamp toe. "Alle signalen wijzen erop dat China tegen die tijd militair klaar wil zijn voor een invasie. Al vraag ik me af: als iedereen dat weet, waarom zou je het dan juist op dat moment doen?"

Herhaling van geschiedenis?

Verschillende Spraakmakers-luisteraars vragen zich af of Taiwan hetzelfde lot te wachten staat als Hongkong. Veldkamp ziet duidelijke hierbij parallellen: "Ik was in 2019 in Hongkong tijdens de massale pro-democratieprotesten. Een jaar later had China met een nieuwe veiligheidswet alle vrijheden teruggedraaid. Als China Taiwan inlijft, zal hetzelfde gebeuren."

Volgens haar is dit extra wrang, omdat Taiwan juist een van de meest vrijzinnige plekken in Azië is. "Het homohuwelijk bestaat er al jaren, de jeugd leeft daar net zo vrij als bij ons. Dat zou allemaal verdwijnen onder Chinese regime."

Stekelvarken vs. Anaconda

Op de vraag hoe Taiwan zich voorbereidt, noemt Veldkamp twee tegenovergestelde strategieën. China hanteert de zogenoemde anacondastrategie: verstikking door blokkades en omsingeling. Taiwan gebruikt een stekelvarkenstrategie: "Taiwan probeert zo afschrikwekkend mogelijk te zijn, zodat een invasie te duur wordt voor China. Denk aan militaire oefeningen met reservisten, de ontwikkeling van eigen drones en voorbereidingen voor civiele noodsituaties."

Toch erkent Veldkamp ook dat dit een kwestie van vertragen is. "Taiwan kan het Chinese leger nooit verslaan. Het enige wat het kan doen, is tijd winnen tot bondgenoten hulp bieden."

Taiwan is cruciaal in de mondiale chipproductie, ook dat is een mogelijk afschrikkingsmiddel. 90 procent van de geavanceerde chips komen van het eiland. "Die hebben we allemaal nodig voor onze technologie, maar ook voor AI en de energietransitie." Maar of dit China tegenhoudt, dat denkt Velkamp niet. "Het is Xi’s obsessie. Dat kan zwaarder wegen dan economische gevolgen."

Hoewel er al fabrieken in onder andere de VS gebouwd worden, blijft de afhankelijkheid groot. Ook dat verklaart de Amerikaanse steun aan Taiwan. "Voor Republikeinen is Taiwan een rode lijn. Maar wat president Trump gaat doen, is volstrekt onvoorspelbaar."

En maar veroordelen?

De houding van westerse landen, inclusief Nederland, blijft terughoudend. Taiwan wordt formeel niet erkend als zelfstandig land, ambassades zijn er niet en de handelsbelangen met China wegen zwaar. "We investeren nog altijd volop in China. Maar als er straks echt een invasie komt, kunnen we niet zeggen dat we het niet zagen aankomen", waarschuwt Veldkamp. "Wat gaan we dan doen? Veroordelen; en daarna?"

Tot slot wijst ze op de bredere context dat Europa al sterk afhankelijk van Amerikaanse steun in Oekraïne is. "Als Amerika straks Taiwan verdedigt, kunnen ze ook van ons iets terug verwachten. Maar de vraag is of we daar klaar voor zijn."