Buitenland
VPRO

Israël trekt zich van niemand meer wat aan

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Israël trekt zich van niemand meer wat aan

Oorlogen in Gaza, Oekraïne en nu ook Qatar: keer op keer wordt het internationaal recht geschonden. Maar wat blijft er nog over van die afspraken, als niemand ze handhaaft? Marieke de Hoon, hoofddocent internationaal strafrecht, waarschuwt in de podcast Europa Draait Door dat het tijd is dat Europa wakker wordt. "Zonder politieke wil is het internationaal recht een lege huls."

De actualiteit levert een pijnlijk overzicht op: de oorlog in Gaza, de Russische agressie in Oekraïne en de Israëlische aanval in Qatar. "De kern van onze internationale rechtsorde is het geweldsverbod”, legt De Hoon uit. "Een staat mag een andere staat niet aanvallen. Als we daar niet meer op reageren, zeggen we eigenlijk dat het ons niet meer uitmaakt."

Volgens haar ligt de bal bij staten zelf. Het internationaal recht is immers na 1945 door landen gezamenlijk afgesproken, maar de bereidheid om het ook te handhaven lijkt te verdwijnen. "Die politieke wil is afgebrokkeld. En als staten de normen niet meer uitspreken, laat staan handhaven, dan verliezen ze hun betekenis."

Genocide of niet?

Het woord 'genocide' kom je waarschijnlijk steeds vaker tegen. Kunnen we volgens De Hoon het optreden van Israël in Gaza als genocide bestempelen? De Hoon erkent dat veel wetenschappers tot die conclusie komen, maar benadrukt dat het juridisch bewijs ingewikkeld is. "Je moet aantonen dat er de intentie is om een bevolkingsgroep uit te roeien. Toch verplicht het genocideverdrag staten om al in te grijpen zodra er een ernstig risico is. Wachten op een rechterlijke uitspraak over tien jaar is niet de bedoeling."

Hypocrisie in Europa

Een belangrijk punt van kritiek richt De Hoon op Europa zelf. Waar Rusland in Oekraïne direct wordt veroordeeld, blijft het bij Israël vaak stil of voorzichtig. Dat leidt volgens haar tot verlies van geloofwaardigheid buiten het Westen. "Landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika zien onze houding als hypocriet. Wij kijken vooral door de bril van de Tweede Wereldoorlog, terwijl zij kolonialisme en slavernij als hun grote historische ervaringen zien."

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Regels blijven nodig

Toch wil De Hoon niet spreken van een failliet van het internationaal recht. Ook al worden arrestatiebevelen tegen leiders als Poetin en Netanyahu waarschijnlijk niet uitgevoerd, ze hebben volgens haar wel waarde. "Het gaat om erkenning van slachtoffers, om tegengas te geven tegen desinformatie en om historische verantwoording. Het succes van internationaal recht meet je niet alleen af aan of iemand daadwerkelijk achter de tralies belandt."

De centrale boodschap blijft volgens De Hoon: zonder politieke wil en consequent optreden van staten blijft het internationaal recht een lege huls. "Europa kan zich geen wereld veroorloven waarin macht belangrijker is dan recht", waarschuwt De Hoon.

Kijk de hele aflevering van 'Europa Draait Door' hier 👇

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Ster advertentie
Ster advertentie