Hoe social media als broedplaats kunnen fungeren voor de radicalisering van jongeren

Hoewel extremistische berichten "behoorlijk verhuld" rondgaan op social media, bestaan er ook afgeschermde groepen, zoals op Telegram, waar "de content een stuk explicieter wordt", legt Van Aken uit. Dat kan gaan om beelden van doodslag, moord of dierenmishandeling. Extremistische groepen kunnen de blootstelling aan dit soort beelden gebruiken om jongeren te radicaliseren, is te lezen in het rapport Van meme tot moord.

Roblox

Van Aken legt uit dat niet zomaar iedere jongere hiervoor kan vallen. Het zijn vooral jongeren die ontevreden zijn over hun omstandigheden die verleid kunnen worden om zich te voegen bij een extremistische groep. Bovendien worden kwetsbare specifiek getarget door dit soort groepen, bijvoorbeeld via spelletjesomgevingen als Roblox.

Grappig plaatje

"Jongeren weten vaak bij verhulde content op socials niet dat het extremistisch is", legt Van Aken uit. Het kan gaan om een meme, een grappig plaatje waar een extremistische, vaak rechtse boodschap in verhuld gaat. "Het krijgt dan steeds een iets meer haatdragende boodschap", vertelt Van Aken over het proces.

Het is voor ouders lastig bij te houden, omdat zij niet alles zien wat er op het beeldscherm van hun kinderen gebeurt. Kwetsbare jongeren "voelen zich gezien, terwijl ze dat normaal niet voelen in de maatschappij" wanneer ze dit soort content tot zich nemen, aldus Van Aken. Het is echter niet zo dat er één leider is die jaagt op dit soort kwetsbare jongeren.

Algoritmes

Algoritmes werken nu eenmaal zo dat een like ervoor zorgt dat je dezelfde soort content weer zal zien. Wanneer deze extremistische groepen zien dat een gebruiker deze content meermaals liked, kunnen ze de jongere bijvoorbeeld uitnodigen voor een Telegram-groep waar nog explicietere content wordt gedeeld.

Bespreekbaar maken

In het rapport Van meme tot moord wordt omschreven hoe het in het buitenland al eens daadwerkelijke moorden heeft "geïnspireerd", vertelt Van Aken. In Nederland zijn er ook mensen opgepakt. Daarnaast bleek de Erasmusschutter ook actief op dit soort platforms. "Ouders moeten zich bewust zijn van dit soort content en het bespreekbaar maken aan de keukentafel", adviseert Van Aken.

De Nationale Jeugdraad presenteert volgende week hun Nationale Jeugdstrategie. Meer dan 12 duizend jongeren hebben hieraan meegewerkt, om zo tot een stappenplan te komen om jongerenproblemen op te lossen. "Een van die ideeën is dat die wachttijden bij GGZ moet veranderen", legt Lotte Prins, voorzitter van de NJR, uit. Luister in het gesprek hieronder hoe de NRJ tot deze strategie is gekomen en hoe de politiek hiermee kan omgaan.