Komt arbeidsuitbuiting in Nederland vaker voor? 'Saints & Stars is geen uitzondering'

Ensing benadrukt dat het "geen uitzondering" is wat er bij Saints & Stars heeft plaatsgevonden. Maar harde cijfers zijn lastig, aangezien dit soort zaken of niet gemeld worden of nooit aan het licht komen. Bij arbeidsuitbuiting gaat het om slechte werkomstandigheden, gedwongen werk en lage lonen, bijvoorbeeld. "Mensen kunnen in ieder geval niet weg uit die situatie", legt Ensing uit.

Slechte omstandigheden

De Nationaal Rapporteur Mensenhandel heeft het over tweeduizend gevallen per jaar, maar dat gaat dan over extreme vormen van arbeidsuitbuiting. Denk bijvoorbeeld aan geld dat verdiend wordt over andermans rug, waarbij arbeiders niet kunnen ontsnappen. "Dat is eigenlijk in het hele continuüm van slechte omstandigheden het meest extreme."

Huisvesting

Vooral arbeidsmigranten, zowel uit als van buiten de EU, zijn "kwetsbaar" voor arbeidsuitbuiting, vertelt Ensing, "omdat ze werken onder heel precaire omstandigheden met heel korte contracten en huisvesting daaraan gekoppeld is." De kans dat ze op straat komen te staan, weerhoudt de arbeidsmigranten ervan om melding te maken.

Verborgen sectoren

In de horeca en schoonmaak komt uitbuiting met regelmaat voor, maar ook in de bouw, logistiek en bijvoorbeeld de slachterijen, vertelt Ensing. "Het zijn een beetje verborgen sectoren en wat informeler opgezet, waar mensen op afkomen die al kwetsbaar zijn."

Bij Fairwork kunnen mensen anoniem en gratis advies en hulp op maat krijgen. Dat kan juridisch advies zijn, iemand in contact brengen met de arbeidsinspectie of dat Fairwork bijvoorbeeld de werkgever benadert. "Maar het is altijd aan de persoon zelf om te bepalen wat ze wel en niet willen doen met ons advies", benadrukt Ensing.

Moeizaam

Volgens Ensing is het meestal een kwestie waarbij de arbeidsmigrant hun salaris uitbetaald wil zien. Dat kan een "heel moeizame weg" zijn, waarbij advocaten ingeschakeld kunnen worden om het loon te vorderen. "We kunnen wel stellen dat dat zonder hulp en zonder al die adviezen best wel moeilijk is voor mensen om zelf te doen", aldus Ensing.

Bescherming van werknemers

De politiek richt zich ook te veel op het handhaven van arbeid en niet genoeg op het "beboeten en bestraffen" van arbeidsuitbuiters, zegt Ensing. De bescherming van werknemers zou dan ook voorop moeten staan.

Mensenhandel

Op dit moment valt arbeidsuitbuiting voornamelijk onder mensenhandel, wat best wel een hoge drempel is om te bewijzen. Dat moet omlaag, stelt Ensing. "Dan moet er ook echt dwang aanwezig zijn om te kunnen spreken van mensenhandel. En dat is heel moeilijk te bewijzen."

Bovendien is onbetaald loon voornamelijk terug te krijgen in een civiele procedure, maar dat kost tijd en geld. "Die drempel van arbeidsuitbuiting moet omlaag en het traject om loon te vorderen moet makkelijker worden", concludeert Ensing.