Onze taal kent geen 'vergrootwoorden', 'maar leent ze wel uit een andere taal'

Waarom kunnen we niet simpelweg huisgrote of boekgrootzeggen? Die vraag stelde luisteraar Paul Kuijpers zich, en het blijkt een behoorlijk interessante taalkwestie te zijn.

Zeldzaam...

Taaladviseur Jochemsen bevestigt: "In het Nederlands kunnen we heel makkelijk -je achter een zelfstandig naamwoord plakken om het kleiner te maken. Huisje, boekje, hondje enzovoort. Maar we hebben niet een vergelijkbaar achtervoegsel om zo’n woord groter te maken."

Toch is Nederland hierin niet uniek. "Als je wereldwijd kijkt, zijn vergrootwoorden een stuk zeldzamer dan verkleinwoorden", zegt Jochemsen. "Daar is eigenlijk niet echt een duidelijke verklaring voor."

Cannelloni!

Maar wie even over de grens kijkt, komt verrassende taalkronkels tegen. In het Italiaans, bijvoorbeeld, bestaat het vergrootwoord wél: casa wordt casone (groot huis), libro wordt librone (groot boek). En zelfs in de supermarkt kun je er eentje tegenkomen. "Ik eet bijvoorbeeld vaak cannelloni. Dat is het meervoud van cannellone, dat is het vergrootwoord van cannello, wat buis betekent."

In het Spaans heb je een boel verschillende uitgangen die een vergrootwoord kunnen creëren. "Het is afhankelijk per woord, regio of zelf gevoelswaarde. De ene uitgang kan in positieve zin en een andere uitgang als een negatievere zin gebruikt worden."

'Geleend uit andere talen'

Hebben we dan in het Nederlands écht geen vergrootwoorden? Of toch stiekem een paar?
"Misschien nooit over nagedacht, maar het woord ballon komt van het Italiaanse ballone en dat betekent letterlijk grote bal. En zo betekent salon eigenlijk grote zaal", legt Jochemsen uit. "En tot slot het woord miljoen, vind ik wel een leuke, want dat komt van miljone. Dat is de vergrote vorm van mille, wat duizend betekent. Dus ja, milioni betekent letterlijk eigenlijk grote duizend."