Algemene Rekenkamer tegen politiek: 'Niet beloven wat je niet waar kunt maken'

Haast en onkunde

Van een bedrag van 15,5 miljard euro staat niet vast of het rechtmatig is aangegaan. Dit is 5 procent van de financiële begroting van vorig jaar. Dat was de conclusie van de Algemene Rekenkamer op Verantwoordingsdag.

De Rekenkamer komt verschillende redenen tegen waar het misgaat. "Soms is het onkunde of zijn de regels te ingewikkeld", zegt president Arno Visser. Ook moeten veel zaken - zoals de schadeafhandeling in Groningen – snel gebeuren. "In de haast worden zaken overgeslagen of vergeten."

Ontbreekt aan kennis

Net als een jaar eerder worden de problemen met de boekhouding deels veroorzaakt door de coronacrisis, maar dat is volgens Visser niet de enige verklaring. Het gaat ook mis omdat er veel geld is, maar de club mensen die dit beheert niet groter is geworden. Hij stelt vast dat het op een ministerie als Defensie, maar ook bij organisaties zoals DUO en de Belastingdienst, het aan kennis en kunde ontbreekt.

Deze aderlating van kennis is een "sluipend proces" geweest, waarbij ondersteuners van de hele financiële keten - van boekhouders, financieel beheerders tot inkopers – tijdens de financiële crisis zijn wegbezuinigd. "Deze clubs zijn de afgelopen tien jaar steeds kleiner geworden en moesten met steeds minder mensen hetzelfde werk of meer doen." Toen er na de crisis weer geld was, is deze ondersteuning niet op orde gebracht.

Defensie als voorbeeld

De problemen waar Defensie nu mee te kampen heeft, zijn exemplarisch voor wat er bij de hele overheid misgaat, legt Visser uit. "Er is op Defensie bezuinigd, maar om soldaten te sparen is er meer bezuinigd op de ondersteuning van de soldaten."

Die verminderde personele ondersteuningen in de organisaties zorgt ervoor dat de club die de aankopen en of aanbestedingen doen, dit met minder mensen moeten doen. Ook moet het steeds sneller nu er meer geld te besteden komt. "Dat gaat niet goed", aldus Visser.

Financieel personeel terug op niveau

Ook op het ministerie van VWS zat het met die ondersteuning niet goed en dat maakte de coronacrisis pijnlijk duidelijk. De uitdagingen voor de nabije toekomst zijn ook groot en gaan gepaard met veel overheidsuitgaven. Daarom moet het uitvoerende (financiële) personeel terug op niveau gebracht worden en moeten zij een realistisch tijdspad krijgen voor de uitvoering, denkt Visser.

Als deze kennis en kunde niet op tijd in huis gehaald kan worden, dan moet de overheid volgens Visser nadenken over realistische ambities. "Je moet niet beloven wat je niet waar kunt maken."