Leert de politiek van eerder gemaakte fouten? Waarschijnlijk niet

Het aftreden van het kabinet vanmiddag zal voor veel slachtoffers erkenning betekenen, maar uit het onlangs verschenen essay van de president van de Algemene Rekenkamer, spreekt weinig vertrouwen voor de toekomst. De politiek leert namelijk maar weinig van zijn fouten; dat blijkt wel als je de grote affaires van de afgelopen 30 jaar naast elkaar legt.

Té veel informatie

Eén aanbeveling die in parlementaire enquêtes van de afgelopen drie decennia steevast naar voren komt, is die van het informatie-vraagstuk. Keer op keer blijkt dat de overdaad aan informatie op verschillende niveaus en de ontbrekende capaciteit om dit goed te selecteren, duiden en te verwerken, onderdeel is van het probleem. Zo ook bij de toeslagenaffaire. "Het informatie-vraagstuk wordt keer op keer opnieuw geagendeerd", aldus Visser.

Parlementaire enquêtes en onderzoeken komen volgens Visser in de essentie tot dezelfde conclusies: de verantwoordelijkheid is onduidelijk, de besluitvorming én invoering is overhaast geweest, de ambities onrealistisch, de informatievoorziening niet op orde en waarschuwingen worden genegeerd.

Ook is de afstand tussen politiek en uitvoerenden is te groot. "Dat is een dikke leemlaag en de experts zijn verdwenen. De praktische bezwaren komen er vaak niet door."

Kamerleden

De grote 'doorloopsnelheid' van Kamerleden die gemiddeld maar vijf of zes jaar in de Kamer zitten, is ook een van de oorzaken dat het steeds opnieuw mis kan gaan. "Het collectieve geheugen verdwijnt", aldus Visser. Vroeger zaten Kamerleden soms wel dertig jaar op hun zetel.

Daarbij moeten Kamerleden volgens hem vanaf dag één functioneren. "En vanaf dag twee kun je ondervraagd worden voor de lopende camera's. Ga er maar aanstaan. Het is een baan die verschrikkelijk wordt onderschat." Ook is er structureel te weinig tijd om in grote dossiers tot de essentie te komen en zijn er te weinig ervaren medewerkers om hen te ondersteunen.

Hand in eigen boezem

De Rekenkamer heeft de Kamer, ook in de toeslagenaffaire, meermaals gewaarschuwd. Visser steekt ook de hand in eigen boezem. Hij concludeert dat de aanbevelingen die zijn Rekenkamer doen, niet altijd doordringen in Den Haag. "Ik moet gaan nadenken hoe wij dit nog effectiever kunnen gaan doen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.