Tijd voor een vleestaks? 'Mijn hersenen reageerden sterker op vleesplaatjes dan op seksplaatsjes'

"Ik vind dat vlees weer een luxeproduct moet worden. Dat was vroeger en zo en dat moet weer terug. Daarnaast zijn er tal van redenen om minder vlees te eten." Zo wijst Ten Cate dat veel vlees eten slecht is voor het milieu, het dierenwelzijn, maar ook de volksgezondheid.

Ook de Raad voor leefomgeving en infrastructuur (RIi) vindt dat Nederlanders flink minder vlees moeten gaan eten om een bijdrage te leveren aan een beter milieu. En de overheid moet daarbij helpen. Dit advies gaf de Raad in april dit jaar.

Uit balans

Sinds de jaren zestig is de verhouding tussen vlees en plantaardige eiwitten gestegen van 50/50 naar 70/30. Dit komt door de toegenomen welvaart. Dit moet volgens de Raad voor leefomgeving en infrastructuur veranderen.

Maar hoe? Volgens Jan ten Cate kan dat dus door een vleestaks in te voeren. "Ik vind dat we een btw-tarief moeten heffen van 21 procent. En ja, John de Mol kan dit geld gemakkelijker opbrengen dan een postbode, maar dat geldt ook voor auto’s en biertjes. Helaas."

'We eten echt teveel vlees'

Documentairemaker en presentatrice Marijn Frank van Keuringsdienst van Waarde is ook helemaal voor een vleestaks. "We eten echt te veel vlees. Dat is slecht voor het milieu, vanwege de vele grondstoffen die nodig zijn voor het produceren. Daarnaast is het echt niet oké hoe we met dieren omgaan."

In 2016 kwam de documentaire Vleesverlangen van Frank naar buiten. Hierin onderzocht ze de vraag of we niet massaal verslaafd zijn aan vlees. "Mijn hersenen reageerden sterker op vleesplaatjes dan op seksplaatsjes en dat toonde onder ander dat ik verslaafd was aan vlees. En geloof mij: ik vind seks heel fijn."

Kweekvlees

Door de documentaire is Frank minder vlees gaan eten. Alleen buiten de deur eet ze nog vlees. Een vleestaks is volgens haar dus een goede stap, maar ze is nog meer voor kweekvlees. “Het bestaat al in Nederland, maar het is nog niet toegestaan. Ik vind dat jammer, omdat kweekvlees geproduceerd wordt in een laboratorium waar hygiëne voorop staat en waar geen dieren aan te pas komen. Als het in de winkel komt ben ik de eerste die het koopt.”

Een gedrocht

Dé van de Riet, woordvoerder van de vleesverwerkende industrie COV, vindt het idee van een vleestaks echt een gedrocht. "Je moet de markt zijn gang laten gaan en niet door een fiscale regeling miljoenen uit de markt halen, terwijl je niet eens weet of het effect heeft." Ook zal een taks niet goed zijn voor de handel, want driekwart van onze productie gaat volgens Van de Riet de grens over.

Dat er al een taks is op sigaretten is volgens Van de Riet absoluut niet te vergelijken met een vleestaks. "Vlees is een voedzaam product, daarom vind ik het een valse vergelijking. Natuurlijk kan het altijd beter en daar werkt ook elke bedrijfstak aan. Stimuleer het liever in plaats van het af te straffen met een taks."

77 kilo vlees per persoon per jaar

"Onze ambtenaren hebben gewoon zitten slapen. Kijk naar de Engelse markt. Daar is een suikertaks ingevoerd. Hierdoor zijn producten met suiker veel duurder geworden. De fabrikanten zijn toen producten gaan maken met veel minder suiker. Zelfs 50 procent minder. Ik zeg altijd beter goed gejat dan slecht bedacht", zegt Paul Moers, supermarktdeskundige. Volgens hem eten we nu gemiddeld zo’n 77 kilo vlees per jaar per persoon.

Tweede Kamerlid Lammert van Raan van de Partij van de Dieren is een voorstander van de vleestaks. "Er is nou eenmaal pain, break en een zweep nodig. Het dierenwelzijn en de vervuiling van het milieu is echt een groot probleem."

De Raad voor leefomgeving en infrastructuur heeft zich het afgelopen jaar zich laten informeren door wetenschappers, beleidsmakers en praktijkdeskundigen. Zo’n vleestaks bestaat nog nergens in de wereld en ligt in Nederland politiek gevoelig. Toch moet de overheid, volgens de Raad, met deze discussie gaan bemoeien. "We kennen al leeftijdsgrenzen en accijnzen voor tabak en alcohol, voor gezonde voeding wordt alleen nog voorlichting gegeven door de overheid."