Brandweercommandant Schaap: 'Een gesloten organisatie met een machocultuur'

Maffia

Burgemeester Eberhard van der Laan wilde geen 'rode' maar een blauwe commandant, afkomstig van de politie, op zijn brandweerkorps. Het grootste probleem? De medezeggenschapsmaffia moest worden aangepakt. "Deze medezeggenschap deed er alles aan om het gezag te ondermijnen," stelt Schaap. Dit orgaan was alleen maar bezig de macht bij zichzelf te houden en zich af te sluiten van de buitenwereld. Als er onderhandelingen gevoerd moesten worden gebeurde dat vaak met machtsvertoon of intimidatie. Het stadhuis werd bespoten of er werd een doodskist naar het stadhuis gedragen. "Het was tijd voor een commandant die zich daardoor niet laat leiden", aldus Schaap zelf. "En het is aan het veranderen de verhoudingen zijn gezonder aan het worden."

Mannenwereld

Dat de brandweer een vorm van machocultuur kent is niet opzienbarend. Volgens Schaap verziekt deze cultuur echter de organisatie van binnenuit. Het 24-uurs rooster zorgt ervoor dat men uren met elkaar op de kazerne zit en er in deze uren een negatieve sfeer ontstaat voor veel mensen. Naast het feit dat de brandweerlieden hun tijd beter kunnen indelen met een ander rooster, ontstaat in deze vrije ruimte ook de ruimte voor de problemen bij het korps.

"Het begint altijd met 'Amsterdamse humor', maar deze gaat soms veel te ver. Niet-westerse collega's of collega's met een bril, een ietwat hoge stem of een andere seksuele voorkeur zijn hiervan het slachtoffer", aldus Schaap. Desgevraagd geeft de commandant een aantal voorbeelden van wanneer het te ver gaat: "Als er een Marokkaanse collega aan tafel zit en er is iets op televisie over de islam, dan roept er iemand 'die kanker Marokkaan'. Dat doet iets met je als je daar zit als serieuze brandweerman. Vrouwen bij het korps - in Amsterdam zijn dat er 5 op de 500 - moeten 'overleven'." Overleven is volgens de commandant een verschrikkelijk woord en geeft aan dat de sfeer op sommige kazernes verziekt is.

Cultuurverandering

Schaap is niet de meest geliefde commandant en moet naar eigen zeggen beschikken over een hoge haattolerantie. Toch heeft hij bijgetekend tot 2022: "Ik ben er van overtuigd dat we bezig zijn met een omslag. Er werken zoveel goede mensen bij de brandweer en ik zou zo graag willen dat ze zich niet meer laten leiden door een kleine groep die het aan het verpesten is.Het werk wat ik heb gedaan laat ik niet verloren gaan. Deze mensen kunnen allemaal fantastisch branden blussen, echte vakmensen, daar gaat het niet om. Maar de organisatie moet echt veranderen."

Schaap stelt dat hij nooit zou blijven als hij het gevoel had dat hij zou trekken aan een dood paard. Per 1 januari 2019 wil Schaap op een kazerne starten met een ander rooster dan het 24-uurs rooster. Normale, efficiënte werktijden, zijn de basis voor een verbetering van de situatie kazerne is zijn overtuiging. "We gaan het 24-uurs rooster omdraaien en werken aan een gezonde organisatie, het liefst weer met een sterke burgemeester."