Achtergrond
BNNVARA

Had Nederland zich moeten mengen in de oorlog in Syrië?

foto: Nieuwsuurfoto: Nieuwsuur
  1. Nieuwschevron right
  2. Had Nederland zich moeten mengen in de oorlog in Syrië?

Nederland steunde een gewapende groepering in Syrië die door het OM als terroristisch wordt bestempeld. Bovendien hebben de strijdgroepen zich schuldig gemaakt aan mensenrechtenschendingen en werkten ze samen met extremisten. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur en Trouw. Oorlogsjournalist Hans Jaap Melissen trok vier jaar geleden met één van die rebellengroepen op en vertelt daarover in De Nieuws BV.

Gematigde groepen met een radicale kant

Het gaat om onder meer de strijdgroepen Jabhat al-Shamiya, de Sultan Murad brigade en Divisie 13. Melissen legt uit dat dit allemaal groeperingen zijn die zich vaak gematigd voor doen maar toch wel radicale kanten kennen. Melissen: "De groepering waarmee ik op pad ben geweest die deed zich ook gematigd voor, maar je wist ook wel dat die connecties hadden met extremisten en soms samen vochten." Er bestonden binnen de groeperingen subgroepen die wat extremistischer waren, maar als geheel presenteerden ze zich als gematigd: "Als een plek waar je uit het Westen wapens naartoe kon sturen."

Nederland voorzag de islamistische beweging Jabhat al-Shamiya in 2017 in het geheim van onder andere uniformen en pick-uptrucks. En in het kader van het zogeheten NLA-programma (dat staat voor non-lethal assistance) stuurde Nederland tot aan begin van dit jaar logistiek materieel aan gewapende oppositiegroepen in Syrië, blijkt uit het onderzoek van Nieuwsuur en Trouw. Dit materieel zou alleen bestemd zijn voor de gematigde groeperingen.

Geschonden criteria

Het kabinet garandeerde de Tweede Kamer dat de groeperingen getoetst werden aan 'doorslaggevende criteria'. Zo zouden de strijdgroepen het humanitair oorlogsrecht naleven en zouden zij niet samenwerken met extremistische groepen. Het NLA-programma zou bovendien doorlopend worden gemonitord. Maar, uit het onderzoek van Nieuwsuur en Trouw blijkt nu dat de beloofde criteria zijn geschonden. Nederland heeft bijvoorbeeld van 2016 tot begin 2018 de Sultan Murad Brigade gesteund met pick-uptrucks en uniformen, terwijl deze brigade zich volgens mensenrechtenorganisaties in dezelfde periode schuldig maakte aan oorlogsmisdaden.

Quote

Dat is denk ik waarom ze ook steun kregen. Want toen dreigde IS ook op te rukken dus waren zij een soort partner in crime.

Hans Jaap Melissen

De Sultan Murad brigade heeft kindsoldaten ingezet en in 2015 een militair verbond gesloten met Al Qaida. Nederland beloofde de groeperingen zorgvuldig te selecteren en de steun stop te zetten als er signalen waren van mensenrechtenschendingen of ander 'onwenselijk gedrag'. Maar de steun aan groeperingen als de Sultan Murad Brigade liep - ondanks publieke waarschuwingen van onder andere de VN-Mensenrechtenraad - door tot aan begin 2018.

'Oorlog werkt zo niet'

Melissen: "Je wist dat niemand meer echt schone handen had in die oorlog. En of je ze dan per se meteen terroristisch moet noemen... het waren mensen die zich duidelijk niet hielden aan de criteria die Nederland opstelde. Zoals het naleven van het humanitair oorlogsrecht en het niet samenwerken met extremisten. Oorlog werkt zo niet. Het is een beetje naar om te zeggen natuurlijk, maar bijna geen enkele oorlog houdt zich aan de Geneefse Conventie. Dit is de oorlogsrealiteit en het is dus de vraag of je je daar dan in moet mengen."

Toen Melissen met Jabhat al-Shamiya optrok, was men ook druk bezig met het verdrijven terreurbeweging IS: "Dat is denk ik ook waarom ze steun kregen. Want toen dreigde IS op te rukken, dus waren zij een soort partner in crime." En volgens Melissen moeten we niet vergeten dat in 2015 al een bloedige oorlog aan de gang was, waar zonder controle wapens in verkeerde handen konden komen. In het geval van Nederland ging het dan om auto's, niet om wapens.

Quote

dan kun je je afvragen in hoeverre we als Nederland ons daarmee hadden moeten bemoeien

Hans Jaap Melissen

Had Nederland zich erin moeten mengen?

Melissen vindt dat deze kwestie laat zien hoe ver Nederland afstaat van de oorlogsrealiteit: "Je kunt je afvragen in hoeverre we als Nederland ons hiermee hadden moeten bemoeien."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Facebook en Twitter

Ster advertentie
Ster advertentie