Geschiedenis
KRO-NCRV

De jaren '30 en nu: 'De geschiedenis herhaalt zich altijd weer anders'

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. De jaren '30 en nu: 'De geschiedenis herhaalt zich altijd weer anders'

Na de Gouden Eeuw neemt Hans Goedkoop in zijn nieuwe programma het interbellum onder de loep. "De jaren dertig lijkt op een onaangename manier op onze eigen tijd", aldus de historicus en NTR-presentator in Spraakmakers.

Eén van de meest veelzeggende personages uit de nieuwe, zesdelige geschiedenisserie over deze turbulente jaren, is de in 1917 geboren Jan Baron van Knobelsdorff.

"Dit is een man die beide periodes heeft meegemaakt. Hij is met zijn leeftijd een soort telefoonlijn naar het interbellum." Volgens Goedkoop stemmen de voortekenen Knobelsdorff niet gerust. "Hij herkent de echo’s van toen en denkt: daar gáán we weer."

Quote

De hele flikkerse keet lijkt uit elkaar te vallen

Hans Goedkoop

Overeenkomsten jaren '30

En deze 'echo's' zijn ook herkenbaar voor historicus Goedkoop. Handelsoorlogen, politieke verschillen tussen links, rechts, volk en elite, en antidemocratische tendensen in Europa. Als je al deze zaken bij elkaar optelt, dreigt 'de hele flikkerse keet uit elkaar te vallen', aldus Goedkoop.

De jaren dertig typeert zich net als deze tijd, als een periode met grote politieke spanningen tussen groepen. We denken in termen van etnisch verschil en zoals Goedkoop het omschrijft 'grote energie vanuit een nieuw soort rechts'.

De Andere Tijden-presentator is als historicus niet per se van de politieke uitspraken, maar de overeenkomsten zijn volgens hem niet te ontkennen. "De geschiedenis herhaalt zich altijd weer anders."

The roaring '20

Aan de sombere jaren '30 ging het optimisme van de jaren '20 vooraf. "Dat was een tijd van enorme vooruitgang, nieuwe technieken, de radio en nieuwe werelden", aldus Goedkoop. En tussen de twee wereldoorlogen - in het interbellum - slaat dit verlangen naar openheid en vrijheid ineens om naar de behoefte aan eigenheid en grenzen stellen.

The roaring '90

Hetzelfde patroon herhaalt zich vanaf begin jaren negentig tot nu, vertelt Goedkoop. "De jaren '90 was een tijd van neoliberalisme, grote vrijheid en globalisering." Dat keert in Nederland om vanaf de moord op Pim Fortuyn, denkt Goedkoop. "We willen weer grenzen stellen en bepalen wie we eigenlijk zijn en wie daar wél of niet bij hoort."

Dit terugkerend patroon in de geschiedenis, is volgens Goedkoop heel onheilspellend. "Ook toen waren mensen bang en uitten ze dat heel agressief. Achteraf schrokken ze van hun eigen agressie, maar ze konden het niet tegenhouden."

De NTR-serie Een bezeten wereld, Nederland tussen de oorlogen wordt vanaf vrijdag 30 augustus uitgezonden op NPO 2.

Presentator Hans Goedkoop over serie 'Een Bezeten Wereld'

Ster advertentie
Ster advertentie