Marieke Lucas Rijneveld: 'Iedereen heeft wel Freud en Hitler in zijn hoofd'
- Nieuws
- Marieke Lucas Rijneveld: 'Iedereen heeft wel Freud en Hitler in zijn hoofd'
De hoofdpersonen in de nieuwste roman van Marieke Lucas Rijneveld (29) Mijn lieve gunsteling zijn als een kalf en een stier. Een beest dat zijn kracht niet kent en het magere kalf langzaam fijndrukt terwijl iedereen toekijkt. In Kunststof vertelt ze over het boek en over het winnen van de International Booker Prize voor haar debuutroman: De avond is ongemak.
Mijn lieve gunsteling is het verhaal van een veearts en zijn 'uitverkorene', de dochter van een boer. Tijdens een hete zomer zoeken ze toenadering tot elkaar omdat ze willen ontsnappen aan de grilligheid en de leemten van het plattelandsleven. Ze ontwikkelen een obsessieve fascinatie voor elkaar die ontspoort in machtsmisbruik. Marieke Lucas Rijneveld: "Ik wilde geen plat boek over dit onderwerp schrijven. Het moest zeer zorgvuldig zijn, nergens lelijk in taal. De gebeurtenissen waren lelijk, maar niet hoe het is beschreven. Dit verhaal heeft lang liggen rijpen, zonder dat ik me ervan bewust was."
Oranje tompouce
"2020 is voor mij een fijn jaar geweest en dat is een beetje gek om te zeggen over een jaar waarin veel mensen het heel moeilijk hadden. Het was heel dubbel. Ik denk wel dat ik mijn roman aan die tijd te danken heb. Ik was bezig met een ander boek en werkte er al tweeëneenhalf jaar aan. Tot ik op koningsdag op bezoek was bij een echtpaar, ik zat aan een oranje tompouce toen één van hen vroeg: 'Wat was er nou met die veearts in De avond is ongemak?'.
Ik werk aan het verkeerde boek, schoot door me heen. Ik zat beteuterd op de fiets en kon nergens anders meer aandenken. Ergens wist ik dat ik nog niet klaar was met die veearts. Maar ik had er ook weerzin tegen, wist niet hoe ik het moest aanpakken. Ik was bezig met een boek over Zeeland en de watersnoodramp. Dat heb ik toen terzijde geschoven en zes weken heb ik aan één stuk dit verhaal opgeschreven."
Rondje om de keukentafel
"Ik fietste veel en dan had ik de stem van de veearts in mijn hoofd. Ik had meteen een eerste hoofdstuk en bleef maar schrijven. Niet aan het bureau - want dan zijn de verwachtingen veel te hoog - maar aan de keukentafel. Het fijnste schrijfproces dat ik heb gehad. Ik hoefde er niet veel voor te doen, alsof ik in een waan zat, heel obsessief. Ik schreef, ging zwemmen, schrijven, deed krachttraining en ging naar bed. Ik verlangde steeds weer naar die keukentafel. Af en toe rende ik een rondje om de tafel, gewoon omdat iets zo goed gelukt was. Ik wist dat ik grip op het verhaal had. Het maakte me niet uit wat anderen ervan vonden."
Marieke Lucas Rijneveld in Kunststof
Macabere liefdesdans
"Het verhaal is vanuit een 49-jarige veearts geschreven die een verliefdheid voelt voor een meisje van veertien jaar. Het was voor mij de enige manier waarop het kon. Vanuit het meisje geschreven zou het te veel op mijn eerste boek lijken. Die blik is dubbel: hij is 49 jaar, maar voelt zich jonger. Hij heeft een traumatische achtergrond waardoor hij niet ontwikkeld is op seksueel gebied.
Beiden zijn getekend en op zoek naar iemand die hen liefheeft. Ze voeren een macabere dans uit, van de ene kant meer fout dan van de andere. Tijdens het schrijven werd ik die man voor mijn gevoel, ik voelde me nog zo verwant met hem. Heel wonderlijk en angstaanjagend om dat te ervaren.
Ik heb geen misbruikverhaal willen schrijven, omdat de situatie ingewikkelder is. Hij moet beter weten als volwassene, maar die liefde is zeker wederzijds. Hij is niet alleen maar een nare man, een dader; dat heb ik willen laten zien."
Worsteling bij lezer
"'Ik werd medeplichtig gemaakt', zeggen lezers, maar ze willen wel verder lezen. Ze voelen zich er rottig over. Dat is precies wat ik wilde bewerkstelligen. Ik wilde de worsteling die ze allebei doormaken over identiteit, over seksualiteit laten voelen bij de lezer. Daar willen we het vaak niet over hebben. We willen niet zien hoe complex het is. Het is niet zwart-wit.
Ik wilde dat je van beide kanten kan begrijpen wat hen drijft. Hun verlangens, het onvoorwaardelijk van elkaar houden. Over goed en kwaad. Daar voer ik hele gesprekken over in mijn hoofd. We hebben allemaal wel Freud en Hitler in ons hoofd.
Over de dingen die je het meest raken kun je het best schrijven. Het hoeft niet altijd autobiografisch te zijn. In dit boek is er net zoveel verzonnen als er echt is. Dat maakt het wel sterker. Ook bij Wolkers keert de overleden broer steeds weer terug. Dat draag je met je mee. Pas veel later zie je wat het je gedaan heeft."
Gerelateerd
