100 jaar na de Spaanse griep: hoe staan we er nu voor?

Nieuws en Co vroeg het aan viroloog Robert de Vries van de Universiteit Utrecht.

Met meer dan vijftig miljoen doden over de hele wereld was de Spaanse griep een zeer dodelijke epidemie. Hoe kwam het dat het virus zo snel en hevig om zich heen greep? Het lijkt erop dat het immuunsysteem van de mensen in die tijd niet goed op deze griepvariant was voorbereid, vertelt viroloog Robert de Vries. “Het subtype van dit virus was totaal anders dan waar hun immuunsysteem aan gewend was.”

Dat gold vooral voor mensen van onder de veertig, die nog nooit eerder in hun leven met een vergelijkbare griepvariant te maken hadden gehad. Daardoor maakte de Spaanse griep vooral jonge slachtoffers.

Ook nu kan een soortgelijke griep uitbreken

Een venijnig virus, dus. Tel daar nog eens de erbarmelijke hygiëne van die tijd en het staartje van de Eerste Wereldoorlog bij op, en je begrijpt hoe de epidemie zo groot heeft kunnen worden.

Vrouwen in Brisbane (Australië), 1919

Tegenwoordig leven we natuurlijk in andere omstandigheden, maar helaas betekent dat niet dat we nu veilig zijn. Het is zeker niet ondenkbaar dat er over niet al te lange tijd weer nieuwe, levensbedreigende grieppandemieën uitbreken.

Universeel griepvaccin in de maak

Sterker nog: volgens De Vries is de vraag niet óf, maar wanneer. “Maar ze zullen wel een stuk milder zijn, want we zijn er nu veel beter op voorbereid.” Een goed voorbeeld daarvan is de de uitbraak van de Mexicaanse griep in 2009. Die pandemie maakte wel veel slachtoffers, maar beduidend minder dan de Spaanse griep.

En er is nog een ander lichtpuntje: onderzoekers zijn druk bezig met het ontwikkelen van een universeel griepvaccin, dat tegen alle mogelijke griepvarianten bestand is. In de video hieronder zie je daar meer over.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co