Sterft de aap uit? Misschien wel!

Primaten zijn de aapachtige zoogdieren die het dichtst bij de mensen staan op de stamboom van het leven. Er zijn wel 504 verschillende soorten primaten, van doodshoofdaapjes tot chimpansees. Helaas neemt de populatie van 75 procent van deze soorten af en is 60 procent zelfs met uitsterven bedreigd. Dat is zonde, want primaten spelen niet alleen in veel culturen en religies een belangrijke rol, ze helpen ook de wetenschap bij het onderzoeken van de menselijke evolutie, gedrag en de verspreiding van ziektes.

Tropische bossen onder druk

Een overzichtsartikel in Science Advances beschrijft alle oorzaken voor deze dramatische ontwikkelingen. Volgens de onderzoekers is de situatie van enkele soorten zeer nijpend: de Chinese Hainan-gibbonsoort telt bijvoorbeeld nog maar dertig dieren. Bedreigingen voor de primaten zijn legio, maar komen eigenlijk allemaal neer op menselijk toedoen. Het kappen van bossen, stropers, maar ook het houden van apen als illegaal huisdier dragen bij aan de snelle afname van het aantal primaten.

Door globalisering is de druk op de tropische bossen nog verder opgevoerd. De akkerbouw breidt zich uit, olie- en boorplatformen nemen de plek in van bossen en diezelfde bomen zijn een bron van het populaire tropische hardhout. Ondertussen verkleinen de beschermde gebieden vanwege het aanleggen van wegen. Lokale bewoners jagen op de apen voor hun vlees of lichaamsdelen en ook klimaatverandering speelt een rol. Als niemand iets doet, zullen veel primatensoorten binnen 25 jaar niet meer bestaan.

Alle hens aan dek

De onderzoekers merken op dat de leefgebieden van primaten vaak overlappen met plekken waar grote, veelal arme groepen mensen wonen, die zich snel uitbreiden. Twee-derde van alle primatensoorten leven in Brazilië, Indonesië, Madagaskar en Congo. Om uitsterven tegen te gaan zouden deze landen niet alleen het behoud van de apensoorten moeten promoten, maar ook de wijdverspreide armoede onder hun bewoners moeten verminderen.

De Westerse bevolking is niet gevrijwaard van handelen. Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, tropisch hout, palmolie, soja en rubber zorgen ervoor dat miljoenen hectares aan bosgebied verdwijnen. Volgens de onderzoekers hebben we nog één laatste kans om dit alles een halt toe te roepen. Doen we niets, dan zijn we onze meest nabije biologische verwanten waarschijnlijk voorgoed kwijt.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en woensdag rond 11.35 uur in De Ochtend

Dit artikel werd verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).