Hoe is het om je overleden kind weer terug te zien, in virtual reality?

De reünie tussen moeder en dochter werd getoond in de documentaire I Met You. De Zuid-Koreaanse zender MBC maakte een animatie van het overleden meisje Nayeon, dat op 7-jarige leeftijd overleed aan een zeldzame ziekte. Haar moeder kon haar nu, dankzij een virtual reality bril, weer zien en spreken.

Met speciale handschoenen kon ze haar ook aanraken en vasthouden. De moeder huilt terwijl ze probeert het gezicht van haar overleden dochter te vastte pakken. Samen vieren ze haar verjaardag en stopt ze haar dochter nog een laatste keer in bed.

Het rouwen begint weer opnieuw

Patty Duijn is rouwdeskundige en denkt dat het niet goed is voor het rouwproces. "Je houdt een werkelijkheid in stand die er niet meer is. Terwijl het er in een rouwproces om gaat dat je accepteert en omgaat met die nieuwe werkelijkheid."

Duijn vraagt zich af hoe deze moeder zich gevoeld moet hebben toen ze na deze VR-ervaring weer naar huis reed. "Ze moet heel verdrietig geweest zijn, want eigenlijk begint het rouwen dan weer opnieuw."

Daarnaast denkt Duijn dat het ook een soort verslavende werking kan hebben. "Dat ze de volgende ochtend wakker wordt en meteen zal denken: 'ik wil mijn dochter weer zien'." Duijn denkt wel dat het in uitzonderlijke situaties een helend middel zou kunnen zijn. "Denk aan ouders die hun kind heel plotseling verliezen, bijvoorbeeld bij een verkeersongeluk. Wellicht zou je het dan in kunnen zetten om iets af te kunnen ronden."

Nieuwe technologieën

Volgens Peter Paul Verbeek, hoogleraar filosofie Mens en Techniek aan de Universiteit van Twente, willen we als mens altijd over de dood heen een levende herinnering bewaren. "Vroeger werd dat al gedaan door dodenmaskers. Of denk aan de eerste audio-opnames van overledenen. Mensen uit die tijd beluisterden dat met huiver en fascinatie. Ze stonden aan de grond genageld van angst en dachten dat het tovenarij was. Dat was voor die mensen de VR-ervaring die wij nu beleven."

Vasthouden aan wat er niet meer is wordt, dankzij nieuwe technologieën, steeds makkelijker. "Het verschil met deepfake is niet zo heel groot", aldus Verbeek. Deepfake is een verzamelnaam voor software waarmee je nepvideo's kunt maken die bijna niet van echt te onderscheiden zijn. "We krijgen steeds meer robots die op de mens lijken. Je kan straks eigenlijk niet meer onderscheiden wat echt en wat niet echt is."

Verantwoordelijkheid van de makers

Volgens Verbeek is het daarom belangrijk om naar de verantwoordelijkheid van de makers te kijken. "Zijn zij alleen verantwoordelijk om zo’n goed mogelijke VR-ervaring te creëren, of moeten zij ook verantwoordelijkheid nemen voor degene die de ervaring aangaat?" Verbeek pleit ervoor om steeds te benoemen wat wel en niet echt is.

Volgens Duijn vinden we het steeds moeilijker om om te gaan met de werkelijkheid. "We leven in een cultuur die gelooft in maakbaarheid. We willen liever niet voelen. Maar het leven is niet één grote roze wolk. We moeten leren omgaan met verlies en verdriet."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.