Hoe data-avatars kunnen helpen om cold cases op te lossen

"Gemiddeld komen er jaarlijks 25 cold cases bij", vertelt De Kock. Toch worden deze zaken vaak behandeld alsof het reguliere misdrijven zijn. "Maar dat zijn ze dus niet", benadrukt hij. "Met de traditionele manier van opsporing worden die niet opgelost, dus hebben die een andere manier van denken nodig."

Data-avatars

Om deze zaken beter aan te pakken, ontwikkelde Bureau Dupin samen met de Universiteit Maastricht de zogenoemde data-avatar: een digitaal profiel dat alle informatie over een zaak bundelt. Deze avatar heeft geen visuele gelijkenis met het slachtoffer, maar bevat wel alle gegevens zoals de vindplaats, verwondingen en het sociale netwerk.

Met behulp van AI kunnen zo patronen worden ontdekt die een mens niet snel zou kunnen vinden. De avatars maken het mogelijk om zaken onderling te vergelijken en verbanden te leggen tussen dossiers die verspreid zijn over verschillende regio’s. "Twee getuigen in Limburg en Groningen zouden zomaar cruciale informatie kunnen delen", zegt De Vries. Het vergelijken van deze informatie is nu nog te lastig. "Ik zie hierin een enorme kans."

Landelijke coördinatie

Daarnaast ziet De Vries nog meer verbeterpunten: "Ons plan vraagt voor een landelijke coördinatie van cold cases, de uitvoering is niet per se landelijk." Voorheen handelde de politie landelijk, maar nu zijn er tien regionale cold case-teams. Die tien regionale politieteams moeten blijven bestaan, omdat zij de lokale kennis hebben. Maar de aanpak moet wel overal gelijk zijn.

"De verschillen tussen de teams zijn nu te groot", legt De Vries uit. "Sommige hebben maar één of twee mensen, anderen wel tien tot vijftien. Dat mag niet bepalen hoe snel of grondig een zaak wordt onderzocht." Ook ontbreekt het aan duidelijke richtlijnen over welke zaken wanneer wel of niet worden opgepakt. "Het mag niet uitmaken of een moord in Brabant of in de Randstad is gepleegd."

DNA-databanken

Ook op forensisch gebied ontstaan nieuwe kansen, vooral door het gebruik van commerciële DNA-databanken. De Nederlandse databank bevat momenteel zo’n 400.000 profielen, voornamelijk van veroordeelden. Maar commerciële databanken, die mensen gebruiken om hun genetische afkomst te achterhalen, bevatten een veel grotere hoeveelheid DNA-informatie.

Via deze databanken kunnen zelfs verre familieleden van een dader worden opgespoord. Zo ontstaat er een stamboom die aanknopingspunten kan bieden, bijvoorbeeld over de geografische/etnische herkomst van een verdachte. Dit kan het onderzoek in vastgelopen zaken nieuw leven inblazen.

Hoewel in Nederland een pilot loopt, gaat het waarschijnlijk nog lang duren voordat het ingevoerd wordt. Dit komt door de ingewikkelde regelgeving. "Mensen maken zich zorgen", erkent De Vries. "Maar DNA is nooit direct aanleiding voor een aanhouding, alleen een spoor."