Zwavelverbindingen op je tong

De meeste mensen kennen het wel: je wordt fris en fruitig wakker, maar je adem ruikt niet bepaald naar bloemetjes. Een glaasje water doet al wonderen tegen die slechte ochtendadem, concludeert UvA-promovenda Eveline van der Sluijs. Ze liet vijftig proefpersonen ‘s ochtends hun mond grondig spoelen of een glas water drinken, en merkte dat hun mondgeur daardoor duidelijk verbeterde.

‘s Nachts is je lichaam in rust, vertelt Van der Sluijs, waardoor je minder speeksel produceert. “Je hebt dan een laagje bacteriën op je tong, en die beestjes produceren afvalstoffen, ook wel vluchtige zwavelverbindingen genoemd. Dat zijn gassen die voor een onaangename geur zorgen. Door je mond te spoelen of een glaasje water te drinken, wordt je mond bevochtigd en breng je de speekselproductie weer op gang.”

Pepermuntjes werken maar kort

En hoe zit het met mensen die niet alleen ‘s ochtends, maar de hele dag uit hun mond stinken? Helpt water dan ook? Nee, zegt Van der Sluijs. “In die gevallen is er vaak meer aan de hand, bijvoorbeeld ernstig ontstoken tandvlees. Daar kan geen glaasje water tegenop, dat moet behandeld worden.” Ook pepermuntjes, kauwgom en mondsprays helpen dan weinig. Ze maskeren de geur wel even, maar het effect is van korte duur.

Wat bij slechte adem gedurende de dag ook vaak meespeelt, is je tongbeslag, vertelt de onderzoeker. “Dat is een laagje, een mengsel van onder andere etensresten, eiwitten en bacteriën, dat zich nestelt achteraan op je tong. Dat is eigenlijk de voornaamste oorzaak van slechte adem. Het tongbeslag zit er niet alleen ‘s ochtends, en kan dus de hele dag voor een onaangename mondgeur zorgen.”

Tekst loopt door onder afbeelding

Tongschraper heeft effect

Fanatiek je tong schrobben met een tandenborstel dan maar? Volgens Van der Sluijs kan dat zeker helpen. "Maar een tandenborstel zo ver in je mond steken vinden de meeste mensen niet prettig. Sommigen gaan al kokhalzen bij het idee.” Mensen poetsen meestal dus niet het achterste gedeelte van hun tong, terwijl daar juist de meeste smurrie zit. “Een tongschraper is een betere oplossing,” vertelt Van der Sluijs, “want die is platter en leg je op de tong. Uit mijn onderzoek blijkt dat bij mensen die naast het poetsen van hun tanden dagelijks een tongschraper en spoelmiddel gebruiken, de onaangename mondgeur afneemt, en niet alleen ‘s ochtends.”

Walmende sporttassen en rotte eieren

Van der Sluijs moest er wel iets voor over hebben om te kunnen promoveren: talloze keren hing ze met haar neus in de onwelriekende adem van proefpersonen. Eerst trainde ze haar neus om gassen als dimethylsulfide, methylmercaptaan en waterstofsulfide - de boosdoeners bij slechte adem - van elkaar te leren onderscheiden. “De ene geur ruikt bijvoorbeeld naar een sporttas die al een week staat te walmen, een andere naar rotte eieren, en weer een andere is vooral heel zuur.” Met haar getrainde neus rook Van der Sluijs vervolgens aan de monden van proefpersonen met ongepoetste tanden. Daarnaast gebruikte ze twee apparaten die de vluchtige zwavelverbindingen nauwkeurig konden meten.

Zijn er eigenlijk ook mensen die helemaal geen slechte ochtendadem hebben? “Ja, daar ben ik er wel een paar van tegengekomen,” vertelt Van der Sluijs, “dat je echt helemaal niks ruikt. Maar de grote meerderheid van de mensen heeft er wel degelijk last van.” Kortom: een glaasje water op het nachtkastje is voor de meeste mensen geen overbodige luxe. Nu ook wetenschappelijk bewezen.

Eveline van der Sluijs, Prevention and Therapy of Periodontal Diseases and Oral Malodour, Brush, rinse and cool. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 2017.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).