Russische drones neergehaald in Polen: 'Poetin test hoever hij kan gaan'

Volgens NOS-verslaggever Sander van Hoorn is het moment opmerkelijk. "Eindelijk, was mijn eerste gedachte", zegt hij. Maar waarom gebeurt dit nu opeens? Eerdere keren waren er al drones die onderweg waren naar Oekraïne en die werden dan gewoon doorgelaten. Dit keer koos Polen ervoor om ze neer te halen. "Waarschijnlijk ook als een statement."

Paal en perk stellen?

Ook defensiedeskundige Peter Wijninga van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) zegt dat het niet precies duidelijk is waarom dit nu gebeurt. "Misschien willen ze inderdaad paal en perk stellen. Maar het kan ook zijn dat de drones onderweg waren naar kritieke infrastructuur en dus een directe dreiging vormden." Wijninga vertelt dat er momenteel wrakstukken worden onderzocht. "Ze kwamen vanuit Belarus, niet vanuit Oekraïne. Dat roept de vraag op of dit een bewuste provocatie van Rusland is."

Oud-ambassadeur Ron Keller sluit zich daarbij aan. "Ik denk dat het geen toeval is, maar een aanval. Als er zo'n tien drones zijn afgeschoten, dan mag je ervan uitgaan dat dit bewust is ingezet door de Russen." Hij wijst op eerdere schendingen van het luchtruim, waarbij weinig werd ondernomen. "Maar dit zijn geen hobbydrones die per ongeluk over de grens vliegen. De NAVO moet hier duidelijk op reageren, anders ruikt Rusland zwakte." Keller waarschuwt dat aarzeling in het Westen, onder meer door twijfels binnen de VS over NAVO-steun, Poetin alleen maar aanmoedigt.

'Proefballonnetje van Poetin'

Ook in andere NAVO-landen, zoals de Baltische staten en Roemenië, is de bezorgdheid groot. "We kennen de Russen, we weten hoe ze werken", begreep Van Hoorn uit die regio. "Zij zien een bepaalde naïviteit in West-Europa. Deze reactie lijkt een duidelijk signaal: tot hier en niet verder."

Journalist Jelle Brandt Corstius, die momenteel in Roemenië werkt, ontving vannacht zelfs een waarschuwing om een schuilkelder op te zoeken. "Dat gebeurt daar niet zomaar, daarom was er in mijn hotel lichte paniek. Ik denk dat dit een proefballonnetje van Poetin is om te kijken hoe Europa reageert. Maar je kunt het ook zien als een provocatie die dicht tegen een oorlogsverklaring aanzit."

Historicus Kraft van Ermel noemt de situatie een 'duidelijke grotere schending van het Poolse luchtruim'. Volgens hem is het de schaal die nu opvalt. "Het lijkt steeds meer alsof deze drones bewust in Pools NAVO-gebied zijn gevlogen. Het Poolse antwoord en de bredere NAVO-reactie laten zien dat dit serieus genomen wordt. Poetin test hoever hij kan gaan."

Grenzen verlegd

Presentator Nadia Moussaid stelt de vraag of deze droneaanvallen verband houden met andere internationale spanningen. "Worden er grenzen verlegd? Niet alleen letterlijk, maar ook politiek?" Volgens Wijninga is dat niet ondenkbaar: "We zien wereldwijd, zowel in Europa als in de VS met Trump, dat er steeds vaker wordt afgeweken van regels en normen. In meerdere gebieden groeit de steun voor radicaal-rechts. Dat kan op termijn grote gevolgen hebben voor de stabiliteit."

Ben Bot, voormalig minister van Buitenlandse Zaken, roept op tot kalmte. "Er moet eerst goed worden onderzocht of dit opzettelijk was. Al moet er inderdaad ook blijken dat dit niet getolereerd wordt, terwijl we waken voor escalatie. Niemand is gebaat bij een conflict dat uit de hand loopt. Tegelijkertijd moeten we wél voorbereid zijn, mochten er meer van dit soort acties volgen."