Coalitiepartijen hebben geen antwoord op verkiezingsnederlaag: 'Met rapporten doorspitten los je niets op'

"Als je de vier partijen in de coalitie beluistert, hoor je dat ze nog geen antwoord hebben op wat er is gebeurd", zegt Bremer. "Het is duidelijk dat de leiders van de coalitiepartijen in gesprek gaan omdat ze zoiets hebben van: we moeten iets met deze verkiezingsuitslag, maar we weten niet wat."

Op uitnodiging van premier Mark Rutte (VVD) gaan de vicepremiers Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Carola Schouten (CU) dinsdagavond een eerste gesprek aan om de verkiezingsuitslag te duiden. De politieke aardverschuiving bij de verkiezingen vraagt van het kabinet om een "grondige analyse en reflectie", zei Kaag vrijdag tijdens de wekelijkse persconferentie.

Volgens Kaag is de zege van BBB niet alleen veroorzaakt door de onvrede over het stikstofdossier. "De uitslag lijkt ook een diepere en meer gelaagde achtergrond te hebben." Ze refereerde daarbij onder meer naar onderzoeken van onder andere het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) waaruit blijkt dat mensen grote ongelijkheid ervaren.

Bremer: "Daar valt wat voor te zeggen, maar het is misschien wat laat om nu naar al die rapporten te gaan kijken. Volgens mij is de politieke werkelijkheid op dit moment dat BBB een hele grote winst heeft geboekt. De coalitie zit met een aantal grote problemen, waar ze sinds de start van dit kabinet geen antwoord op hebben, zoals stikstof. Je kan nu wel een SCP-rapport doorakkeren met z’n vieren, maar daar los je de problemen die op dit moment voor je neus liggen niet mee op."

Coalitie passief

Ze vindt dat de coalitiepartijen een passieve houding aanmeten. "Ze beroepen zich op dit moment op het coalitieakkoord, maar het CDA heeft nog niet gezegd of ze daaraan willen vasthouden. D66 wil dat wel en denkt: we wachten tot we iets horen van het CDA. De VVD denkt: we moeten wat met deze uitslag, maar we weten niet wat."

De ChristenUnie, de kleinste coalitiepartij, houdt zich al helemaal op de achtergrond, zegt Bremer. "Zij denken: wij melden ons wel weer als we iets in de melk te brokkelen hebben." Alle coalitiepartijen verloren bij de Provinciale Statenverkiezingen en leveren voor de Eerste Kamer flink wat zetels in.

Hoekstra

Volgens Bremer zit vooral CDA-leider Hoekstra in een lastig parket. De Provinciale Statenfracties van die partij hebben zich uitgesproken tegen het stikstofbeleid van het kabinet. Een groot deel van zijn achterban liep tijdens de Provinciale Statenverkiezingen over naar de BBB. "Hoekstra heeft het de hele tijd over dingen die anders moeten en over kloven die hij niet begrijpt. Dan vraag je: wat ga je eraan doen? Daar heeft hij geen antwoord op", zegt Bremer.

Hoekstra zei na de verkiezingsuitslag dat het kabinet niet zomaar door kan gaan "op stijl en inhoud" zonder iets te veranderen. "Iedereen vraagt zich af: ga je het regeerakkoord openbreken?", zegt Bremer. "Hij heeft daar geen antwoord op en moet de hele tijd rare U-bochten maken."

Ze vraagt zich af of Hoekstra zijn ministerschap kan combineren met het partijleiderschap van het CDA. "Hij heeft zelf ervoor gekozen om minister van Buitenlandse Zaken te worden. Toen zei iedereen al: is dat handig als je een partij wil leiden die er niet goed voor staat? Hij zei dat het allemaal kon omdat je schermpjes hebt en op afstand kan communiceren. Je ziet wat daar van gekomen is. Dit is nu zijn derde verlies."