Dit waren de verhoren van de toeslagenaffaire: 'Het wereldkampioenschap bestuurlijk onvermogen'

Op 16 november begonnen de verhoren en gisteren werden ze afgesloten met niemand minder dan Mark Rutte. Op dag één werd tijdens het allereerste verhoor al treffend neergezet waar we hiermee te maken hebben: "Het was precies zoals in het boek 'Het Proces' van Kafka" zei advocaat Eva Gonzalez Perez tijdens haar verhoor. Al ruim zes jaar behartigt zij de belangen van tientallen gedupeerde ouders.

Geheugenverlies

En als je hoort hoe de ambtenaren tijdens de verhoren lijken te lijden aan geheugenverlies, snap je misschien wel wat Perez bedoelt. "Maar goed, Rutte weet toch ook veel dingen niet meer? Die heeft vrij regelmatig opeens ergens geen actieve herinnering aan. Die ambtenaren hebben het gewoon goed afgekeken", aldus Kee.

'Buikpijn'

Desalniettemin ging het de bewindslieden en topambtenaren niet in de koude kleren zitten. Sommige mensen kregen het moeilijk, ze erkenden hun fouten het woord ‘buikpijn’ is erg vaak gevallen, de emotie zat soms hoog. "Ik noem het een verschrikkelijk ongeluk", zei Rutte. Asscher gaf aan het zich persoonlijk aan te trekken. En Hoekstra zei het volgende: "Waren we maar eerder met ouders die hier zelf mee te maken hebben in gesprek gegaan".

Ook de topambtenaren van de Belastingdienst hadden het graag anders gezien: "Wij hebben heel veel buikpijn gehad", zei meneer Blokpoel (Algemeen directeur Belastingen bij de Belastingdienst 2010-2016). Mevrouw Cleyndert moest zelfs huilen toen ze zei: "Het feit dat we ze niks anders konden bieden dan te luisteren en excuses was heel pijnlijk".

Oplossing

Maar goed, de vraag blijft: wat hebben de gedupeerden nou aan buikpijn en huilende mensen? Er moet iets opgelost worden. Helaas leken de mensen die verhoord werden vooral druk met elkaar de schuld geven Ambtenaren wijzen naar de Belastingdienst, de top van de Belastingdienst wijst naar het ministerie van Sociale Zaken, Sociale Zaken wijst naar het Ministerie van Financiën, en ga zo maar door.

Het probleem ligt dieper. Er zitten fouten in het systeem die lastig op te lossen zijn. Bewindslieden zijn druk, klagen over stapels papier op hun bureau en slechte kennisoverdracht. En dat wordt samengevat in een woord dat we geleerd hebben en wat voortdurend terug kwam, het sleutelwoord van deze verhoren: de 'leemlaag'.

Leemlaag

Een enorme laag slib dat alles vertraagt, waardoor je er niet doorheen komt: de documenten, de ambtenaren. Kortom: aangekoekte leemlagen bij de ministeries, de belastingdienst is bijna doordrenkt in slib. Puzzelstukjes waarbij niemand de hele puzzel overzag, zei Wiebes

Maar ligt ook hieraan: Bewindslieden zitten vaak kort op hun post, ze worden alweer vervangen voordat ze echt goed ingewerkt zijn. En ook kamerleden zitten er kort en zitten daardoor niet zo goed in dossiers. We hebben een Kamer en Kabinet zonder geheugen.

Helaas blijft het de vraag of het bij een incident blijft als de schuldige zo moeilijk aan te wijzen is en de oplossing zo gecompliceerd is.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.