Wilders-biograaf: 'Het is echt een sekte rondom Geert Wilders'

De historicus heeft slechts twee weken de tijd gehad voor het schrijven van dit nieuwe hoofdstuk op vervolg van het boek Geert Wilders: Tovenaarsleerling. Vanaf het moment dat Wilders met zijn PVV de verkiezingen won, nam Waling twee weken vrij van zijn werk bij Elsevier om zich volledig hierop te kunnen storten. En dat was nodig, legt hij uit, omdat hij tegelijkertijd aan het schrijven was en onderzoek deed. "Dat is best wel pittig." De vernieuwde versie van het boek zal de titel krijgen: Geert Wilders: De Wreker.

'Methode Fennema'

Waling heeft naar eigen zeggen regelmatig de methode 'Fennema' moeten toepassen om feiten boven water te halen en vermoedens te kunnen verifiëren. "De methode die Fennema hanteerde was zelf een verhaal verzinnen over hoe het waarschijnlijk gegaan zou kunnen zijn en dan mensen vragen van: je bent nu aan het praten, maar misschien moet je even meelezen. En als ze dan zeggen: dat klopt wel, maar hoe weet je dat? Dan zeg ik: dat weet ik nu van jou. Dat is me in een geval zeker gelukt."

De auteur vond het spannend om het hoofdstuk te schrijven. Als voorbeeld noemt hij dat hij ergens gehoord had dat er in coronatijd helemaal geen fractievergaderingen werden gehouden. "Die waren opgeschort, maandenlang. Ik dacht: andere fracties vergaderen wel via Teams of Zoom, via de digitale weg. Ik dacht dat dat bij de PVV vast niet gebeurd zal zijn." Hij paste de methode Fennema dus toe. Waling vervolgt: "Dus ik schreef het zo op: 'ook geen digitale vergaderingen'. En op een gegeven moment zegt iemand: hoe weet je dat eigenlijk? Ik zeg: dat weet ik nu. Dat heb ik toen wel bevestigd gekregen."

Waling heeft het geprobeerd om het journalistiek en politicologisch aan te pakken. Hij probeert alle feiten van bronnen te voorzien, "maar mondelinge bronnen kan ik niet noemen. Ik heb wel geprobeerd ze te verifiëren." Sommige verhalen die hij heeft gehoord zijn dan ook niet te bewijzen en zijn dus buiten beschouwing gelaten. "Er zijn ook wel strafrechtelijke dubieuze zaken aan de hand in de PVV-fractie en de kringen rondom Geert Wilders. Maar daarvan is het echt heel moeilijk om het te bewijzen en voor je het weet heb je een smaadrechtszaak aan je broek."

'Sektarische club'

In zijn onderzoek kwam hij tot soms bijzondere conclusies. Met name omdat het lastig is om informatie te achterhalen. "Ik heb in twee weken tijd heel veel mensen gesproken, van wie ik de namen niet zal en mag noemen, omdat er heel veel gevoeligheden rondom de PVV zijn", vertelt hij. "Het is echt een sektarische club. Mensen erin en erbuiten vrezen voor hun veiligheid als ze te veel hun boekje opendoen. Intimidatie, bedreigingen, chantage gebeurt daar. Ik zal geen namen noemen van wie dat doen. Dat zijn niet alle PVV'ers."

Waling gebruikt bewust de term 'sektarisch'. "Het is ook geen partij, formeel is het een vereniging met één lid: Geert Wilders. Maar er zijn wel PVV'ers. De fractie is natuurlijk een organisatie", vertelt hij. Maar ook die wordt op een vrij autoritaire autocratische wijze geleid door Geert Wilders met om hem heen een paar vazallen die voor hem de klussen uitvoeren. "En leden van de fractie die eigenlijk niet weten waar ze aan toe zijn en ook nooit dicht bij Geert komen en die daar gewoon zitten. Dat was al eigenlijk het geval van de fractie met 17 zetels de laatste twee jaar. Hoe zou dat nu gaan met de fractie van 37 zetels, waarvan een groot deel niet eens wist dat ze op een verkiesbare plek stonden?"

Waarschijnlijk geen actief PVV-kabinet

De historicus acht de kans klein dat er een actief PVV-kabinet gaat komen. "Dat gaat grote problemen opleveren", denkt hij. Zo ook met het kersverse Kamerlid Willem Boutkan. "We hebben dat al in het interview met meneer Boutkan gezien die er heel openhartig over was. Dat hij daar eigenlijk niet op zat te wachten om naast zijn gemeenteraadszetel en zijn Statenzetel ook nog deze zetel in te nemen. Maar het moet wel, ze hebben maar 45 mensen op de lijst en er moeten misschien ook nog mensen naar een kabinet, als het geformeerd gaat worden."

Het is volgens Waling de keuze van Wilders zelf om de partij "zo autoritair en centralistisch te leiden zonder een interne partijdemocratie". Politiek commentator bij het AD Hans van Soest denkt dat Wilders koste wat kost LPF-achtige toestanden wilde voorkomen toen hij de PVV oprichtte. Van Soest zegt: "Heel langzamerhand heeft hij de PVV uitgebreid. Hij heeft meegedaan aan alle Provinciale Statenverkieizngen, steeds meer gemeenteraden. Maar inmiddels is de PVV zo groot, dat dat model eigenlijk niet meer houdbaar is. En ik denk dat hij daar echt wel hoofdbrekers over heeft."

Daar sluit Waling zich ook bij aan. "Dan die 37-koppige fractie. Hij zegt dat hij premier wil worden, maar daar geloof ik eerlijk gezegd niks van", denkt de auteur. "Hij kan niet weg uit die fractie, want dan stort die hele fractie in en je kunt niet vanuit het kabinet je fractie regeren."

Respect voor Wilders

Waling heeft groot respect en ontzag voor de PVV-leider, ondanks de angstcultuur die er heerst binnen de fractie. "Het is echt een biografisch hoofdstuk waarin ik probeer te onderzoeken hoe hij het ook doet", vertelt hij. "Hoe hij zich in al die jaren staande heeft gehouden. Met zijn beveiliging, met al die bedreigingen, maar ook met alle uitdagingen die op politiek vlak liggen."

Het boek Geert Wilders: De Wreker van historicus Geerten Waling ligt rondom de feestdagen in de winkel.