Hoe complex is het om een kernwapen te maken? En hoe groot is de kans op nucleaire oorlog?

Volgens Van Willigen is het maken van een kernbom "nog steeds moeilijk", omdat het niet "op een achterkamertje in een namiddag in elkaar geflanst" kan worden. "Maar de kennis is wel wijdverspreid", voegt de universitair hoofddocent daaraan toe. Inmiddels hebben negen landen kernwapens in hun bezit; de Verenigde Staten, Rusland, Frankrijk, China, het Verenigd Koninkrijk, Israël, Noord-Korea, Pakistan en India.

Nucleaire non-proliferatieverdrag

De VS, Rusland, Frankrijk, China en het Verenigd Koninkrijk hebben het Nucleaire Non-proliferatieverdrag (NPV) getekend en vormen zo de grootste kernmacht. "Die vier anderen zijn er ook gekomen, maar zijn geen lid van het verdrag. Dat zijn landen die ze niet zouden moeten hebben, maar ze wel hebben", licht Van Willigen toe.

Iran

De aanval van de VS op Iran had hier ook mee te maken, aangezien Iran geen lid is van de NPV en er wel een deal is dat zij geen kernwapens mogen bezitten. Maar "er is vrij weinig tegen te doen", aldus Van Willigen. "Iran heeft nog geen kernwapen, maar de angst is dat ze het vrij snel kunnen bouwen. Omdat ze het nog niet hebben, konden ze aangevallen worden. Als ze wel een kernwapen hadden, was de kans van een aanval vrij klein geweest."

Japan en Zuid-Korea

Ook Japan en Zuid-Korea zouden mogelijk werken aan een kernbom. "Zij worden beschermd door de VS. Zolang dat het geval is, is er geen drang om een kernwapen te maken", meent Van Willigen.

Megatonnen

De VS heeft 80 jaar geleden meermaals kernbommen laten vallen, namelijk in Hiroshima en Nagasaki. Die waren nog "vrij licht", aldus Van Willigen, ook al waren deze steden wel "weggevaagd" door de aanval. Maar zijn de kernbommen van tegenwoordig dan destructiever? Van Willigen vertelt dat de kernwapens van tegenwoordig wel 50 megaton kunnen zijn. "Dat is 50 keer de kracht van Hiroshima en Nagasaki."

Die kernbommen zouden alleen gebruikt worden om "samenlevingen te vernietigen" en dat maakt het "problematisch vanuit humanitair perspectief." New York zou helemaal van de kaart geveegd kunnen worden, geeft Van Willigen als voorbeeld.

Tactische kernbommen

Daarnaast zijn er kleine kernbommen, ook wel tactische kernbommen genoemd. Die kunnen in een landmijn of granaat verwerkt worden, legt Van Willigen uit. "Het punt is dat we nooit zeker kunnen weten of het tot een veel grotere escalatie leidt, zoals een derde wereldoorlog met kernwapens." Bovendien zou er radioactieve straling bij vrijkomen. "Het is niet voor niets dat ze niet zijn gebruikt tot nu toe, het levert ook veel problemen op voor een eigen leger."

Uranium en plutonium

Voor het maken van een kernbom heb je uranium of plutonium nodig. Maar dan moet het verrijkt worden. "Iran zat op 60 procent en je kunt dan makkelijk naar 90 procent kunnen gaan", aldus Van Willigen. Maar ieder land waar kernenergie gebruikt wordt, zou hun uranium of plutonium kunnen verrijken en een explosief ontwikkelen. Nederland is daar een voorbeeld van. "Dat doen we niet en zijn we niet mee bezig, maar we hebben de kennis in de nucleaire sector."

Ontkennen noch bevestigen

"Kernbommen zijn afschrikkingsmiddelen die je niet gebruikt, maar zijn er om te voorkomen dat je wordt aangevallen", gaat Van Willigen verder. Maar wat zijn dan de criteria om er eentje te bezitten als land? Israël heeft kernwapens, maar "ontkennen noch bevestigen" dat en worden "niet gestraft" voor het bezit, terwijl bijvoorbeeld Noord-Korea gesanctioneerd wordt.

Diplomatie

"Israël wil onzekerheid uitstralen. Misschien hebben ze het, misschien niet. Naar schatting hebben ze er een stuk of 90", vertelt Van Willigen. "Voor de VS is het heel handig dat ze niet openlijk zeggen dat ze die hebben, want dan moeten ze er iets van vinden. Dit is diplomatiek handig." Nederland heeft ook kernwapens op het grondgebied, net als andere NAVO-landen. "Er wordt niet openlijk over gesproken, maar het is publiek geheim."