Staatssecretaris: militair vervoer op spoor voorrang geven boven personenvervoer

Aartsen bracht maandag en dinsdag een bezoek aan het Duitse Ulm, waar het Joint Support and Enabling Command (JSEC) van de NAVO is gevestigd. "Zij zijn iedere dag bezig met hoe we ervoor kunnen zorgen dat we niet in een oorlogsconflict komen door afschrikking. Die afschrikking is niet alleen militair, niet alleen tanks en materieel, maar ook de snelheid waarmee we van A naar B kunnen en onze troepen kunnen versterken. Dat is cruciaal."

Volgens Aartsen loopt Nederland samen met Duitsland en Polen hierin voorop. "Maar de boodschap was heel duidelijk: er moet meer gebeuren. We moeten krachtige keuzes maken om te investeren in onze infrastructuur. Concreet gaat het om 65 plekken in Nederland die binnen nu en enkele jaren echt verbeterd moeten worden om klaar te zijn om een bijdrage te leveren aan de verdediging."

Welke locaties dat zijn, kan de VVD-bewindsman niet zeggen. "Als ik dat hier zou vertellen, luisteren ze in Moskou mee. Maar je moet denken aan spoorverbindingen, bruggen, wegen en het verzwaren van infrastructuur, zodat we zo snel mogelijk een bijdrage kunnen leveren aan de verdediging van ons continent." Wel bevestigt hij dat het gaat om "de belangrijkste corridors", zodat vervoer vanuit bijvoorbeeld de Rotterdamse haven en de Eemshaven richting het oosten snel mogelijk is.

"Het gaat dan bijvoorbeeld om het verzwaren van het spoor en het langer maken van perrons, zodat grote treinen eroverheen kunnen rijden", vervolgt hij. "De boodschap was heel duidelijk: investeer in infrastructuur en zie die als onderdeel van afschrikking en van het veilig houden van ons continent."

'Militair transport voorrang geven'

In Ulm werd ook gesproken over militair vervoer tussen Europese lidstaten. Dankzij het Schengenverdrag is er vrij verkeer van personen en goederen, maar dat geldt niet voor militairen en militair materieel. "Militairen worden bij Venlo tegengehouden. Zij moeten vrachtpapieren laten zien, stempels hebben, vergunningen, een communicatiesysteem; in totaal zijn er twintig belemmeringen in kaart gebracht."

Daar moeten versoepelingen in komen, zegt Aartsen, die pleit voor een 'militaire Schengen'. "We moeten het simpelweg eenvoudiger maken om met militair transport van de ene kant van ons continent naar de andere te gaan." Een aanpassing van het Schengenverdrag is daarvoor niet nodig, stelt hij. "Het kan relatief snel. Het zit in bureaucratische regels tussen landen."

Volgens Aartsen ligt er voor hem en zijn Europese collega’s een duidelijke opdracht. "We moeten echt keuzes durven te maken en kiezen voor onze krijgsmacht. Dat betekent dat wij militair transport veel meer voorrang gaan geven, ook op het spoor."

Op dit moment is het regelen van een militair spoedtransport via het spoor complex. "Je moet het transport een jaar van tevoren bestellen. Op het moment dat er onverwacht militair vervoer nodig is, moet ProRail puzzelen of er misschien nog ergens plek is tussen het commerciële vervoer en personenvervoer."

'Krachtige keuzes nodig'

Daarom wil de staatssecretaris duidelijke prioriteit inbouwen. "Ik ben voornemens besluiten te nemen dat we militair vervoer voorrang geven op het spoor, zodat we niet hoeven te bidden en smeken of er nog ergens plek is. We moeten zeggen: sorry, eerst de militairen, dan pas personen- en goederenvervoer. Dat is de wereld waarin we nu leven."

Dat zal voor reizigers niet altijd prettig zijn, erkent hij. "Maar er zijn krachtige keuzes nodig voor een sterk en veilig continent. Alleen investeren in Defensie is onvoldoende. We moeten ook onze infrastructuur op orde brengen."