Rechtsfilosoof: 'ondemocratisch' plan D66 voor partijverbod speelt Forum in de kaart

"Dat is de les van de geschiedenis", zegt D66-fractievoorzitter Jan Paternotte. "We moeten de democratie beschermen. Die is te kostbaar, te belangrijk en garandeert niet alleen de vrijheid van ons nu, maar ook van toekomstige generaties."

Gevaar

Als het aan hem ligt moet het OM een politieke partij makkelijker kunnen verbieden op het moment dat die de rechtsstaat ernstig ontwricht. Artikel 2:20 van het Burgerlijk Wetboek maakt het mogelijk om organisaties te verbieden die in strijd handelen met de openbare orde. Politieke partijen zijn expliciet uitgesloten van dit artikel. Daar moet verandering in komen volgens D66.

"Ik denk dat een partij verbieden een maatregel is die je pas in het uiterste geval moet noemen - vrijwel nooit dus", zegt De Waal. "Maar ik denk ook dat je moet nadenken wat je doet als een partij een gevaar wordt voor de democratie."

Eindeloos

En dat gebeurt eigenlijk al. "Er is een wet in de maak over politiek partijen en onder welke voorwaarden die verboden kunnen worden." Alleen duurt het "eindeloos" voor de nieuwe wet er is. In 2014 werd er al over gesproken, zegt ze. En het gaat nog wel anderhalf jaar duren.

Maar die tijdloosheid is ergens ook wel belangrijk. "Zoiets moet je regelen op het moment dat het nog niet aan de orde is", zegt De Waal. In ieder geval zeker niet "wanneer het debat verhit is", zoals nu. Het plan van D66 noemt ze "een geitenpaadje", dat door FvD uitgelegd kan worden als 'wet die speciaal gemaakt is om ons af te schaffen.' "En dat klinkt wel heel ondemocratisch." Ze is daarom bang dat het voorstel "politiek uitgevend" gaat worden.

Flink radicaliseren

Paternotte wil niet wachten op de nieuwe wet. Het gaat nog wel "enige tijd duren" voordat die van kracht is, verklaart hij. En ondertussen ziet hij partijen "flink radicaliseren." Hij wijst daarbij specifiek op Forum.

De D66-fractievoorzitter staat ook tegenover Jerfi Uzman, hoogleraar Staatsrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Dat er een "fundamenteel debat" gevoerd wordt over wat wel en niet kan, prijst hij. Maar loop niet op de zaken vooruit. "Heel terecht wordt gezegd: we zijn bezig met een wet voor politieke partijen. Laten we het in dat kader doen. De gedachte 'dan hebben we de regeling alvast' lijkt mij geen goed idee."