Oud-Kamervoorzitter Verbeet over kwestie-Arib: 'Kamer moet ruimhartig en groots excuses maken'

Arib, Kamervoorzitter tussen 2016 en 2021, werd beschuldigd van wangedrag op de werkvloer. Onder leiding van toenmalig Kamervoorzitter Vera Bergkamp startte een onderzoek naar Arib op basis van anonieme klachten over haar werkwijze. Dat besluit lekte vroegtijdig uit: NRC kreeg een vertrouwelijk advies in handen.

De zaak leidde tot grote verontwaardiging in de Tweede Kamer. Daarbij ontstond het beeld dat Bergkamp nauw betrokken was bij het lek, omdat zij gesprekken en appjes hierover had verwijderd van haar telefoon.

"Ik maak mij heel veel zorgen over hoe mensen aankijken tegen wat de Kamer allemaal doet en laat. Dit is zó slecht voor de reputatie van de parlementaire democratie", zegt Verbeet in het radioprogramma Sven op 1 over de kwestie-Arib. "Vier procent van de mensen heeft nog vertrouwen in de parlementaire democratie. Dat is wel heel erg treurig."

Verbeet roept de Kamer op om excuses aan te bieden aan Arib, zodat de kwestie eindelijk kan rusten. "De Kamer doet er goed aan dit af te ronden, er een streep onder te zetten, excuses aan te bieden aan mevrouw Arib en dan hun werk goed te doen."

'Beeld is ontluisterend'

Volgens Verbeet had het onderzoek nooit op deze manier mogen plaatsvinden. "Toen dit drie jaar geleden naar buiten kwam, heb ik al gezegd: dit kan zo niet. Als een Kamervoorzitter als lid van de Kamer iets doet wat niet kan of mag, dan is er altijd een procedure via de Hoge Raad. Het kan nooit zo zijn dat de Kamer zelf een onderzoek laat doen. Het beeld dat inmiddels is ontstaan, is ontluisterend."

Ze ziet de kern van het probleem in een verschil van inzicht tussen Arib en de ambtelijke top. "De ambtelijke top wil eigenlijk dat de Kamer een gewoon bedrijf is, maar dat is het niet. Het is een heel aparte organisatie. Als je daar niet tegen kunt, moet je niet gaan zitten op de stoel van een griffier. Het is een heel andere rol."

Arib werd in anonieme brieven beschuldigd van autoritair en grensoverschrijdend gedrag. Volgens Verbeet is inmiddels duidelijk dat één brief geen echte klacht bevatte en dat de andere brief 'georkestreerd' was, met hulp van de ambtelijke top. "De ambtelijke top was er zelf zeer bij betrokken." Na de aankondiging van het onderzoek vertrok Arib, na 24 jaar in de Kamer, zonder afscheid.

Onlangs stapte PVV-Kamerlid Gidi Markuszower uit het presidium. Hij drong aan op een onderzoek naar de rol van de oud-griffier en Bergkamp bij het lek, maar kreeg daarvoor geen steun. Tijdens het debat pleitte hij ervoor dat het presidium alle rapporten over de kwestie-Arib openbaar maakt.

De Kamer zou in een poging daartoe een eerste stap kunnen zetten met het instellen van een Commissie van Vijf, die bij verdenkingen de Hoge Raad kan inschakelen. Verbeet ziet daar weinig heil in. "Misschien ben ik iets te cynisch, maar ik denk dat er niks uit gaat komen en dat het Kamerleden afleidt van hun echte werk. Het doet de reputatie van de Kamer ook geen goed."

Excuses en schadevergoeding

"Ik vind het zeer te prijzen als de Kamer het serieus neemt, want het is een serieuze zaak. Maar ik zou denken: als men ook maar enige aarzeling voelt of het echt tot iets leidt, moet het stoppen", zegt Verbeet over die commissie. "Maar vóór men dat doet, moet er in ieder geval al een ruimhartig en groots excuus worden aangeboden aan de oud-Kamervoorzitter, die al drie jaar lang voortdurend wordt geconfronteerd met deze energievretende en zeer verdrietige kwestie."

Daarnaast pleit Verbeet voor een schadevergoeding. "Khadija heeft natuurlijk ook heel veel kosten gemaakt. Dat moet sowieso opgelost worden. Maar het allerbelangrijkste is dat er ruimhartig excuses worden aangeboden. Het had nooit zo mogen gaan. Men moet eerst aan de betrokkenen vragen, in dit geval Arib: 'hoe zit dit?', voordat dingen bewust naar de pers worden gelekt."

Verbeet besluit: "Maak excuses, geef een schadevergoeding en rond het af. Ga daarna alsjeblieft werken aan het herstel van vertrouwen in het parlement."