Overheid overtreedt haar eigen wetgeving door schijnzelfstandigheid

De vacatures van de renovatie van het Binnenhof suggereren schijnzelfstandigheid voor zzp'ers, zeggen vakbonden FNV, CNV en de Aannemersfederatie Nederland. Mensen die in loondienst werken hebben bepaalde voordelen van een cao en pensioen. Zzp'ers moeten helemaal voor zichzelf zorgen. Ze lopen dus meer risico, maar krijgen er veel vrijheid voor terug. Tenminste, zo gaat het in een normale situatie.

Schijnzelfstandigheid

Als een zzp'er in dezelfde werksituatie zit als een werknemer in loondienst, denk aan vaste werktijden en werken voor maar één opdrachtgever, is er sprake van schijnzelfstandigheid. Onder andere de SP is hierop tegen. "We gaan nu eindelijk handhaven op deze schijnzelfstandigheid", vertelt Bastiaan Meijer, kandidaat-Kamerlid voor de SP. "Er lag al jarenlang een wet klaar, maar die heeft heel lang een handhavingsmoratorium gehad. Dat betekent dus dat er een wet was waar niet op werd gehandhaafd."

Binnenhof

Wat gaat er dan precies mis op het Binnenhof? "De lijst is oneindig", vertelt politiek redacteur Sandrine Thelosen. In 2015 werd er besloten dat er wat moest gebeuren met het Binnenhof. "Het zat met plakband aan elkaar", vervolgt Thelosen. "Het zijn gebouwen uit verschillende tijdsperiodes en verschillende bouwstijlen. Er werd hier en daar gerenoveerd, maar ten aanzien van de brandveiligheid, de beveiliging en de grote stroom aan bezoekers moest er meer gebeuren."

Toen begon de soap van de Binnenhofrenovatie. "Er zijn architecten afgekocht en weggestuurd, die mochten zich er niet meer mee bemoeien", gaat Thelosen verder. "Toen kwam het vraagstuk of er in het Kamergebouw gewerkt kon blijven worden. In 2020 kwam het stikstofprobleem. Vervolgens was het gebouw niet goed ingericht voor de corona-eisen. In 2026 willen ze klaar zijn, maar we weten allemaal dat dat niet gaat gebeuren."

Concurrentie

Er is dus al een hoop misgegaan. Daar bovenop kwam nu naar buiten dat zowel mensen in loondienst als zzp'ers werken op de bouwplaats van het Binnenhof. "Die zzp'ers zijn dus mensen die niet worden betaald voor pensioen of sociale zekerheid, waardoor ze goedkoper zijn voor opdrachtgevers", vertelt Meijer. "Dan is er sprake van oneerlijke concurrentie tussen aanbesteders, maar ook werknemers zelf."

Vakbonden

De vakbonden pikten al langer signalen op van schijnzelfstandigheid op de bouwplaats van het Binnenhof. "Nu er een vacature is geplaatst, kunnen de vakbonden goed het verschil zien", vertelt Meijer. De FNV mocht niet op de bouwplaats komen om te controleren op schijnzelfstandigheid, terwijl dit wel in de cao van de bouwplaatsen staat. Hoewel er dus al langer een vermoeden bestond, kan deze door middel van de vacature worden bevestigd.

Marco Boender geeft namens Base Logistics een reactie: "Vacatures die door ons uitgezet worden zijn alleen voor loondienst. Eén van onze intermediairs heeft wervingsberichten geplaatst die niet in lijn waren met ons beleid. Die hebben we daarop aangesproken. Door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt lukt het niet altijd om alle functies in loondienstverband te vervullen. In die gevallen huren we in beperkte mate zelfstandigen in."

Meijer benadrukt dat het inhuren van zzp'ers mag zolang deze ook voor andere opdrachtgevers werken. Daarnaast moet het hun eigen keuze zijn en moeten ze de optie krijgen om in dienst te gaan - met alle voordelen van dien. In zulke gevallen gaat het niet om schijnzelfstandigheid.