De ouderen komen eraan

Corona. Zelfs doorgewinterde nieuwsmijders zullen weten wat het is. Liveblogs, updates, reacties van politici, experts, nog meer experts, experts die zeggen dat het meevalt, experts die zeggen dat het meevallen wel meevalt (en het dus tegenvalt): er is sprake van één grote nieuwspandemie. Elk medium is besmet. Zelfs deze column.

Dat zo'n enge ziekte het nieuws domineert is ook niet gek. Een vrij onbekend virus verspreidt zich razendsnel en in het ergste geval kan het veel mensen pijnlijk treffen. De kans op een wrange dood door een verkeersongeluk is wellicht groter, maar daar gaat niemand een liveblog over beginnen, laat staan lezen. Die risico's kennen we. Geen nieuws dus.

Uitstervende ijsbeer

Die werking van nieuws kan problematisch worden bij ongrijpbare onderwerpen. Die zijn vaak te ingewikkeld, stormen met de traagheid van een gigantische anticlimax op ons af en roepen geen herkenbare beelden op, zoals bij een uitstervende ijsbeer of migrantenboten. De discussie over het pensioenstelsel gaat daardoor vooral over mensen die nu een korting vrezen.

Zo was er deze week minder aandacht voor nieuws van de Telegraaf: het kabinet gaat kijken of de rekenrente voor pensioenen kan worden afgeschaft. Half Nederland gaapt wellicht bij het horen van die termen, maar ze zijn over (een tijdje) erg belangrijk. Pensioenen (en de AOW) zijn immers onze graanschuren. Na pensionering leef je ervan.

Jong vs. Oud

Politiek, vakbonden en werkgevers breken zich al een tijdje het hoofd over het hervormen van die pensioenen. Dat doen ze om het stelsel klaar te stomen voor de vergrijzing, lage rentes (deels ook door vergrijzing) en omdat ze nog niet goed toegerust zijn op beroepswisselingen en flexwerk.

50-minners moeten opletten. Voor politici en de vakbonden is het moeilijk om de ouderen van nu minder te geven dan waar ze op hopen. Dan volgen boze nieuwskoppen. Vakbonden hebben een vergrijsd ledenbestand. Dus is het niet gek dat in doorrekeningen van de laatste plannen de generatie van ná 1965 mogelijk vele procenten minder pensioenvermogen krijgt.

Verdienvermogen

De vergrijzingswolk is duister. In december kwam het CPB met een verkenning van de lange termijn. Conclusie: met de huidige koers stijgt de overheidsschuld naar 100% in 2060, stijgen de belastingen verder door naar historische hoogten en betalen we bijna 3% van onze economie extra aan zorg. Anderhalf keer wat we volgens de NAVO-norm aan defensie zouden moeten uitgeven. Erbij.

Hoe gaan we dat betalen? We geven al teveel uit, betalen al veel belasting, hebben geld nodig voor klimaatbeleid en voor forse investeringen om de economische groei overeind te houden. Daarnaast voelen sectoren als de zorg en het onderwijs nog steeds flinke tekorten. Ook is de kans groot dat we de komende vijf jaar opnieuw economische tegenwind krijgen.

Wijsheid achteraf

De hoogste tijd dus voor een discussie over de oplossing zou je zeggen. Die is alleen wel abstract en ingewikkeld. Termen als arbeidsproductiviteit, collectieve lasten en groeivoet vliegen je om de oren. Die kunnen niet op tegen de geboorte van een panda. Maar als kiezers de tegenspoed van morgen niet interessant vinden, worden politici niet gestraft of beloond voor de oplossing. Tot we het wel voelen. Achteraf.

Joost Bekendam is politiek redacteur van De Nieuws BV. Vragen of opmerkingen? Mail ze.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.