Val van kabinet-Schoof en de onmacht van Geert Wilders

Coalitie zoekt de grens op

In de weken voorafgaand aan de val van het kabinet werden in korte tijd drie besluiten genomen die volgens Van Rijckevorsel lijnrecht ingingen tegen de standpunten van Wilders. Eén daarvan was het verzoek van GroenLinks-PvdA en D66 aan NSC-minister Caspar Veldkamp om in Europa steun te zoeken voor een herbeoordeling van het associatieverdrag met Israël. Opvallend was dat deze actie niet was afgestemd met de PVV-ministers.

Daarna steunde VVD een oproep van Volt om Nederlandse ministers te sturen naar een Pride-demonstratie in Hongarije, uit protest tegen LHBTI-beperkingen. Marianne vraagt zich af wat het belang van de VVD is om mee te gaan met het voorstel van Volt. "Wat kan het belang zijn anders dan Wilders tergen, wiens vrouw uit Hongarije komt. Ze weten dat hij daar graag op vakantie gaat! Dat is toch alleen maar om te treiteren?"

Het derde punt was een gemiste kans op het Europese toneel. Negen landen, waaronder Denemarken en Italië, ondertekenden een open brief aan het Europees Hof waarin werd gevraagd om een striktere toepassing van het asielrecht. Minister-president Schoof weigerde deze te ondertekenen namens Nederland. "Schoof oordeelde dat daarmee politici te veel op de stoel van de rechter zouden gaan zitten", vertelt Van Rijckevorsel. "Daarom heeft hij die brief niet ondertekend. Dat vond ik echt bizar, want het was een prima brief en past helemaal in het beleid van het kabinet."

Onbekwame politicus

Toch vindt Van Rijckevorsel dat de val van Kabinet-Schoof niet alleen te wijten is aan de coalitiepartijen. "Wilders heeft het eigenlijk gewoon niet goed gedaan. Hij heeft te veel laten gebeuren dat hem niet beviel. Wat mij betreft is hij als politicus onbekwaam gebleken. In zijn positie heeft hij de balans niet goed weten te bewaren."

Rick merkt op dat Wilders zich juist milder heeft opgesteld, maar ook daar is Van Rijckevorsel kritisch over. "Ja hij was milder tijdens de verkiezingscampagne, maar je herinnert je vast zijn eerste optreden na de formatie. Toen noemde Wilders Schoof al meteen een 'slappe hap'. Dat vind ik schandalig. Hij had het veel slimmer kunnen én moeten spelen. Dan had hij veel meer zijn zin kunnen krijgen."

Een concreet voorbeeld van het falen is volgens Van Rijckevorsel het functioneren van asielminister Faber. "Ze heeft verdomd weinig voor elkaar gekregen. En dan juist op het belangrijkste dossier van de PVV. Wilders had dat kunnen voorzien en haar nooit op die plek moeten zetten als hij dit onderwerp écht belangrijk vond."

Marianne denkt dat Wilders juist weinig keuze had. "Hij moest vissen in een klein vijvertje. En bij Faber – en dat zeg ik al in meerdere uitzendingen – had Schoof gewoon tegen alle ministers moeten zeggen: 'Jullie leveren vijf juristen in, die gaan naar Faber.' Wilders hoorde ik ook bijna letterlijk in het debat zeggen dat hij het Schoof verweet dat hij niet heeft gezorgd voor goede ondersteuning. Want dat kan Wilders niet zelf regelen vanuit de Tweede Kamer."

Bekijk hieronder het volledige gesprek tussen Marianne Zwagerman, Rick van Velthuysen en René van Rijckevorsel: