Hogere belastingen, en snel een beetje!

De belastingdienst staat in brand, al jaren. Staatssecretarissen sneuvelden en nu wordt ook het ambtelijk apparaat hervormd. De premier komt, na een decennium, met grootse plannen: een toeslagenvrij systeem. Terwijl de Kamer debatteerde over de vraag wanneer een topambtenaar uit de bestuurslagen verbannen dient te worden.

Sommige zaken blijven wel hetzelfde. Rond deze tijd klepperen de brievenbussen vertrouwd. Blauwe enveloppen weten moeiteloos de weg te vinden naar jou en mij. Gelukkig maar. In een land zonder belastingen is het niet leuk leven. Dat beseffen de meeste Nederlands trouwens ook. Ondanks de stroom horrorberichten over de fiscus, zit het wel snor met onze belastingmoraal.

Helikopterklasse

Toch is er iets hopeloos mis met ons belastingsysteem. Sterker nog, we zouden ons gezamenlijk de ogen uit de kop moeten schamen. Onze belastingen zijn te laag. Echt. Nee, natuurlijk niet voor ons allemaal. Het gaat om de allerrijksten, om de helikopterklasse. Mannen en vrouwen die hun miljoenen in papieren doolhoven hebben verstopt en miljardenbedrijven die ondanks hun omvang in een brievenbus passen.

Natuurlijk kun je kwaad naar de televisie schreeuwen als Elke Doets bij Op1 zit. De multimiljonair vertelde daar dat ze liever zelf bepaalt met wie ze solidair is. Een miljonairstax? Ze moest er niet aan denken. Of misschien beuk je met je hoofd op je bureaublad als je hoort dat Rutte vindt dat miljonairs al genoeg belasting betalen. Nederland heeft namelijk een torenhoge vermogensongelijkheid. Toch is dat niet het probleem.

Een lek land

Nee, Nederland lekt. Wat best gek is voor het land van waterschappen, deltawerken en Hansje Brinker. Dagelijks stromen miljarden de brievenbusfirma’s door. In een IMF-rapport eind vorig jaar laten de kille cijfers een angstaanjagende werkelijkheid zien. Wij zijn een van de grootste spelers in de wereld van het spookkapitaal. Samen met Luxemburg zijn we verantwoordelijk voor meer dan de helft van die spookgeldstroom.

Ruim 3000 miljard aan fantoominvesteringen stroomde in 2017 onze grenzen door. Een onbevattelijke som geld. Ter vergelijking: ons bruto binnenlands product was dat jaar 826 miljard. Of, iets beeldender, als je het stapelt in briefjes van 50 euro kom je tot 678 keer de hoogte van de Mount Everest.

Ook Den Haag schrikt daarvan. Afgelopen woensdag was daarom één van de auteurs van het rapport, Niels Johannesen, te gast in het parlement. Hij legde uit dat er natuurlijk hier en daar verzachtende omstandigheden zijn voor die spookgelden. Toch wees hij de aanwezige parlementariërs ook op hun “bijzondere verantwoordelijkheid” om de gaten in het internationale belastingsysteem te dichten.

Sluiproutes afsluiten

Het kabinet was daar al voorzichtig mee begonnen. Sluiproutes naar een belastingvrij bestaan worden weliswaar niet afgesloten, maar landen die last hebben van ontduiking kunnen ons om informatie vragen. Ook wordt er in een klein percentage van de fopfirma’s door Nederland zelf belasting geheven. Een goede start, nu nog doorpakken.

De vraag is of we dat durven. De voortekenen beloven weinig goeds. Toen OESO in november meldde dat buitenlandse investeringen terugliepen door de belastingontwijkingsaanpak, gingen in Den Haag alarmen af. De VVD stelde direct Kamervragen: ging dit niet ten koste van ons vestigingsklimaat?

Daarom is ondertussen één Kamerlid zelf alvast begonnen. GroenLinkser Bart Snels heeft zich een monsterproject op de hals gehaald. Hij is bezig met een initiatiefwet om alle belastinglekken te plakken. Een bewonderenswaardig initiatief, maar het zou nog mooier zijn als dat werk hem uit handen werd genomen. Misschien een mooi idee voor CDA-kroonprins Wopke Hoekstra om zijn profiel nog verder mee op te poetsen: Hogere belastingen, en snel een beetje!

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV