Is de parlementaire pers kapot?

Het is heerlijk weer. Voor het Catshuis sta ik met een klein peloton parlementair journalisten te wachten. Straks mogen we de achtertuin in. We kunnen foto’s maken van ministers en staatssecretarissen. En zonder tussenkomst van woordvoerders gaan we in gesprek met bewindspersonen. Leuk!

Na een halfuurtje worden we losgelaten, het gras op, de regeringssafari begint. In het wild worden Rutte, Blok en Koolmees aangeklampt. We stellen allemaal dezelfde vragen, aan dezelfde personen. Dat is treurig voor het groepje van Sander Dekker en Ank Bijleveld, die vijf vrienden wordt niets gevraagd. Als blijkt dat niemand ze op de foto wil, maken ze zelf maar wat kiekjes. In een uiterste poging om de aandacht te trekken lopen ze demonstratief het gazon over. Helaas, niemand heeft interesse.

Het is meer dan een treurig beeld van ministers op zoek naar publiciteit. Deze scene zegt ook iets over de parlementaire pers -waar ik deel van ben. Want de verhalen over deze middag komen niet veel verder dan de voorgekauwde quotes over de dividendbelasting en Wilders’ cartooncompetitie. Terwijl de meeste aandacht uitgaat naar kritische analyses van de casual kleding van onze bestuurders.

Ontzag voor de macht

"Jullie hebben te veel ontzag voor de macht," vertelt de spindoctor van een coalitiepartij me de volgende dag. De pers moet veel harder en kritischer zijn, houdt hij me voor. Hij is niet de enige met die kritiek. Journalisten als Joris Luyendijk, Kim van Keken en Eric Smit roepen dat al langer. Oud-PvdA-Kamerlid Myrthe Hilkens organiseert deze prinsjesdag zelfs een uitvaart voor de parlementaire pers.

Wie over de grens kijkt, ziet dat het in het buitenland niet anders is. Van Australië tot Amerika klinkt kritiek op de parlementaire verslaggevers. Eigenlijk is keer op keer het commentaar dat we als een kip zonder kop van rel naar rel rennen. We zouden de inhoud vergeten omdat we ons blindstaren op de poppetjes. In plaats van de waarheid te vinden, zoeken we naar wat de beeldvorming doet. En ons dan ook nog te afhankelijk maken van politici.

Real life soap

Ze hebben deels gelijk. We zijn ook bezig onze eigen real life soap te creëren. Redacties jagen steevast op het verhaal van de dag. Wij gaan er namelijk vanuit dat dat is wat jij -de luisteraar/lezer/kijker- wilt. Daarom opent de krant met ‘het verhaal van de dag’, het journaal heeft dan een quote van de hoofdrolspeler nodig en de talkshow wil met de gast van de dag in gesprek. En allemaal duiken we halsoverkop op de politici, want iedereen wil de eerste zijn.

Daarnaast werkt een Haagse redactie niet autonoom. De eindredacteuren van diezelfde talkshows, kranten en journaals eisen dat wordt meegedraaid in die dagelijkse caroussel. Natuurlijk wordt er gediscussieerd over keuzes en geruzied over of onderwerpen die 'te moeilijk' zijn. Vaak wordt echter voor de veilige weg gekozen; het verhaal dat iedereen brengt.

Kennisachterstand

Toch is het niet zo dat de parlementaire pers daarom geen knip voor de neus waard is. We zitten met de moeilijkheid dat het ons werk is om voortdurend achter de feiten aan te lopen. We werken continu met een kennisachterstand. Daarom maak je eerst de makkelijke verhalen; Wie vindt wat? Wie wint het debat? En hoe wordt dat in beeld gebracht? Terwijl je op de achtergrond hard werkt om het complete verhaal -inclusief de achtergronden- in kaart te brengen.

Ik vind het daarom wat makkelijk om parlementair journalisten in de hoek te zetten als ramptoeristen zonder inhoudelijke kennis. Natuurlijk kan het beter. Maar daar hebben we hulp bij nodig. Vind je echt dat we verkeerd bezig zijn? Wil je deze werkwijze echt veranderen? Begin dan bij jezelf. Als je daadwerkelijk diepgravender verhalen wilt, stuur dan met je eigen luister-, lees- en kijkgedrag. Op het moment dat een verhaal over klimaatbeleid meer clicks krijgt dan de roze polo van Stef Blok zullen ook redacties andere keuzes maken. Ik denk dat je daar niet alleen journalisten, maar ook jezelf een grote dienst mee bewijst.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV